Schurft : scabiës

Wat is schurft?

Schurft is een huidziekte die komt door schurftmijten.

Schurftmijten zijn heel kleine beestjes, ze lijken op spinnetjes. Ze graven gangetjes in je huid. De gangetjes zijn ongeveer 1 centimeter lang. Daar leggen ze eitjes in.

Na 3 dagen komen de eitjes uit. De nieuwe mijten kruipen uit de gangetjes. Na 2 weken leggen ze ergens anders in je huid weer nieuwe eitjes.

Schurft is vervelend, maar niet gevaarlijk. Het is wel besmettelijk.

Artsen noemen schurft ook wel scabiës.

Wat merk je van schurft?

Dit kun je merken als je schurft hebt:

• Je hebt heel erge jeuk, vooral ’s nachts of als het warm is.
• Je ziet rode streepjes met velletjes in je huid. Dit zijn de gangetjes die schurftmijt in je huid maakt.
  De mijten zelf zijn heel klein. Je kunt ze bijna niet zien.
• Ook kunnen er blaasjes of bultjes op je huid zitten. Of plekjes die je hebt opengekrabd.

Je ziet de rode streepjes met velletjes vooral:

• tussen je vingers en tenen
• aan je polsen
• aan je ellebogen
• in je oksels

Ze kunnen ook op andere plekken zitten, zoals:

• tepels
• liezen
• penis
• balzak
• voeten
• enkels

Bij kleine kinderen soms ook op de handpalmen, voetzolen en in het gezicht.

De jeuk ontstaat tussen 2 en 6 weken nadat je huidcontact hebt gehad met iemand die schurft heeft. Huidcontact betekent dat jouw huid de huid aanraakt van iemand met schurft. Of dat je met jouw huid kleding of beddengoed aanraakt van iemand met schurft.

Je kunt schurft vaker dan 1 keer krijgen. Als je opnieuw besmet bent met schurft, begint de jeuk vaak al binnen een aantal dagen.

Waardoor krijg je schurft?

Je krijgt schurft van iemand die schurft heeft. Iedereen kan schurft krijgen. Bijvoorbeeld in deze situaties:

• Je hebt langer dan 15 minuten huidcontact met iemand die schurft heeft. Bijvoorbeeld wanneer je met iemand in bed ligt of knuffelt.
• Je hebt vaak huidcontact met iemand die schurft heeft. Bijvoorbeeld tussen jou en je kind. Of als je iemand elke dag verzorgt.
• Je hebt huidcontact met beddengoed, handdoeken of kleding van iemand met schurft. Bijvoorbeeld wanneer je in een bed ligt waar iemand met schurft ook in heeft gelegen. Schurftmijten kunnen namelijk nog 3 dagen blijven leven.

Wie moet een behandeling tegen schurft krijgen?

Behandel jezelf. En zorg dat de volgende mensen zich tegelijk met jou behandelen (op dezelfde dag). Ook als ze zelf geen klachten hebben:

• iedereen die bij je in huis woont
• mensen die jij hebt verzorgd in de afgelopen 6 weken
• mensen die jou hebben verzorgd in de afgelopen 6 weken
• mensen die in jouw bed hebben geslapen in de afgelopen 6 weken
• mensen met wie je in bed hebt gelegen in de afgelopen 6 weken
• mensen met wie je hebt geknuffeld of seks hebt gehad in de afgelopen 6 weken
• iedereen met wie je in de afgelopen 6 weken meer dan 15 minuten huidcontact hebt gehad
• iedereen die jouw kleding, handdoeken of beddengoed heeft gebruikt in de afgelopen 6 weken

Ben je zwanger of geef je borstvoeding? Of heb je een baby jonger dan 2 maanden? Bespreek dan met de huisarts wat je moet doen.

Welke behandelingen zijn er tegen schurft?

Schurft kun je zelf behandelen met een crème of gel (permetrine op de huid). Hier smeer je je lichaam mee in. Dit doodt de mijten en eitjes. De crème of gel koop je bij de apotheek. Je hebt geen recept nodig.

Schurft kun je ook met pillen behandelen (ivermectine om in te nemen). Hiervoor heb je een recept nodig van je huisarts.

Beide behandelingen werken net zo goed. Met de crème of gel worden de klachten soms iets sneller minder.

Behandeling met crème of gel

Doe de behandeling met crème of gel (permetrine op de huid) in de avond. Dit gaat zo:

• Was deze dingen op 60 graden: beddengoed, handdoeken en kleren die je de afgelopen 3 dagen hebt gebruikt.
• Sommige kleren, stoffen of knuffels kun je niet op 60 graden wassen. Doe deze in een plastic zak die je heel goed dichtmaakt. Bewaar de zak binnen op kamertemperatuur, niet buiten. De zak moet 3 dagen dicht blijven. Daarna zijn de mijten dood.
• Wat niet in de was of in een dichte zak kan, kun je stofzuigen. Bijvoorbeeld stoffen banken, meubels of kleden.

• Je hoeft niet eerst te douchen voor je de crème of gel smeert. Wil je wel eerst douchen? Wacht daarna minstens 1 uur voordat je je huid met crème of gel insmeert.
• Smeer je lichaam in met de permetrine crème of gel. Vraag iemand anders om de plekken in te smeren waar je zelf niet goed bij kunt. Zorg dat deze persoon wegwerp-handschoenen draagt.
  Smeer je in vanaf je kin tot je tenen. Ook onder je voeten, onder de rand van je nagels, in je oksels en tussen je billen.
  Bij kinderen jonger dan 12 jaar smeer je ook het gezicht (niet de ogen en mond) in. En de huid op het hoofd en de oren. Bij oudere kinderen en volwassenen hoeft dit niet.
• Ga hierna in een schoon bed liggen. Of trek schone kleren aan.
• Laat de crème of gel 8 tot 12 uur zitten.
• Was daarna je huid met water en zeep, onder de douche.
• Droog jezelf af met een schone handdoek. En doe deze handdoek meteen in de was.
• Trek schone kleren aan.
• Trek wegwerp-handschoenen aan. En doe het gebruikte beddengoed meteen in de was.
• Trek de handschoenen weer uit voordat je weer schoon beddengoed op het bed legt.

Na 1 week (op dag 8) moet je de hele behandeling herhalen. Precies zoals hierboven staat. Zo zorg je ervoor dat alle mijten doodgaan.

• iedereen die klachten had zoals jeuk
• seksuele partners, met of zonder klachten
• iedereen die bij jou in huis woont, met of zonder klachten

Zorg dat je tijdens de hele behandeling geen huidcontact hebt met anderen. En alleen je eigen beddengoed, handdoeken en kleren gebruikt.
Doe dit totdat iedereen tegelijk klaar is met de hele behandeling. Zo zorg je dat je elkaar tussendoor niet opnieuw besmet.

Behandeling met pillen tegen schurft

De behandeling met pillen (ivermectine om in te nemen) gaat zo:

• Neem de pillen in zoals je huisarts heeft gezegd. 
• Was deze dingen op 60 graden: beddengoed, handdoeken en kleren die je de afgelopen 3 dagen gedragen hebt.
  Sommige kleren, stoffen of knuffels kun je niet op 60 graden wassen. Doe deze in een plastic zak die je heel goed dichtmaakt. Bewaar de zak binnen op kamertemperatuur, niet buiten. De zak moet 3 dagen dicht blijven. Daarna zijn de mijten dood.
  Wat niet in de was of in een dichte zak kan, kun je stofzuigen. Bijvoorbeeld stoffen banken, meubels of kleden.
• Maak je bed op met schoon beddengoed voor de komende nacht.
• Doe de volgende dag weer schoon beddengoed op je bed. En doe het gebruikte beddengoed meteen in de was. Ook je handdoek, pyjama en kleren van de dag daarvoor.

Na 1 week (op dag 8) moet je de hele behandeling herhalen. Precies zoals hierboven staat. Zo zorg je ervoor dat alle mijten doodgaan.

• iedereen die klachten had zoals jeuk
• seksuele partners, met of zonder klachten
• iedereen die bij jou in huis woont, met of zonder klachten

Zorg dat je tijdens de hele behandeling geen huidcontact hebt met anderen. En alleen je eigen beddengoed, handdoeken en kleren gebruikt.
Doe dit totdat iedereen tegelijk klaar is met de hele behandeling. Zo zorg je dat je elkaar tussendoor niet opnieuw besmet.

Schurft en zwanger zijn, borstvoeding of jonge baby

Heb je misschien schurft? En ben je zwanger of geef je borstvoeding? Of heb je een baby jonger dan 2 maanden?
Bespreek dan met de huisarts wat je moet doen.

Hoe gaat het verder met schurft?

Als je de behandeling en de adviezen goed doet, verdwijnen de schurftmijten.

De plekjes, gangetjes of wondjes verdwijnen tussen 2 en 6 weken.

De behandeling heeft geholpen als er geen nieuwe jeukende plekjes ontstaan.

Soms wordt de jeuk kort na de behandeling wat erger. Daarna wordt het langzaam minder.

Je hoeft je niet te schamen dat je schurft hebt. Iedereen kan het krijgen.
Vertel mensen direct dat ze misschien ook besmet zijn. Dan kunnen zij zich ook behandelen. En er zo voor zorgen dat het niet erger wordt.

Meer informatie over schurft

Meer informatie en filmpjes vind je op de site van het RIVM. Ook in het Engels.
Daar vind je bijvoorbeeld:

• een stappenplan voor de behandeling van schurft met crème of gel
• een stappenplan voor de behandeling van schurft met pillen

Folders in verschillende talen vind je bij de GGD: in het Nederlands, Engels, Frans, Arabisch, Perzisch en Tigrinya.

Meer informatie staat ook op de pagina over schurft van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie.

We hebben deze tekst gemaakt met:

• de richtlijn voor huisartsen over schurft
• de richtlijn schurft van het LCI (Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding)