Pijn bij kanker : oorzaken en behandeling van de pijn

Behandelingen als u pijn bij kanker heeft

Er zijn verschillende behandelingen voor pijn bij kanker. Het lukt niet altijd om de pijn helemaal weg te nemen. Vaak lukt het wel om de pijn minder te maken. Van de 100 mensen hebben 75 tot 90 mensen minder pijn na een behandeling.

U krijgt vaak meer behandelingen na elkaar of tegelijk. Dat komt omdat sommige behandelingen beter helpen als u ze samen krijgt. Uw arts vertelt u welke behandelingen geschikt zijn voor u.

De oorzaak weghalen van pijn bij kanker

Soms is er een duidelijke oorzaak voor uw pijn. Zoals een kankerplek die duwt tegen uw zenuwen of tegen een orgaan. Dan probeert de arts die oorzaak weg te halen. Bijvoorbeeld met bestraling, medicijnen of een operatie.

Misschien krijgt u meer pijn door een andere klacht of ziekte. Zoals hoesten. Uw arts behandelt dan ook deze klacht of ziekte.

Pijn bij kanker minder maken zonder medicijnen

Er zijn manieren om de pijn minder te maken zonder medicijnen:

• U kunt zich bijvoorbeeld laten masseren. Tijdens een massage voelen mensen vaak minder pijn. De pijn komt daarna wel weer terug.
• Als u last heeft van veel lymfevocht op 1 plek (lymfoedeem), dan kan een speciale therapeut die plek masseren. Zo gaat het vocht weg van die plek, waardoor u minder pijn heeft.
• Als u pijn en zorgen heeft, zijn uw spieren vaak gespannen zonder dat u het merkt. Die spanning kan weer zorgen voor meer pijn. U kunt oefeningen doen om te ontspannen. Een fysiotherapeut of psycholoog kan u ook helpen om oefeningen te doen.
• Bij sommige mensen helpt het om iets warms of kouds tegen de pijnlijke plek te houden. Bijvoorbeeld een warme kruik of een zakje met ijsklontjes of coldpack. Hou de kruik of de ijsklontjes niet direct op uw huid, maar doe er een doek omheen.
• Bij sommige mensen helpt fysiotherapie in warm water (hydrotherapie). Dit kan de pijn minder maken. Het helpt ook om fit te blijven.
• Is uw kanker niet meer te genezen? Dan kunt u veel last hebben van vermoeidheid. Dit kan weer zorgen voor meer pijn. Samen met uw arts bekijkt u wat u zo moe maakt. En wat u kunt doen om minder moe te zijn.

Pijnstillers tegen pijn bij kanker

Bespreek het met uw arts als u pijnstillers wilt gaan gebruiken. Uw arts vertelt u dan wat u mag gebruiken. Beslis dit niet zelf, want sommige pijnstillers kunnen uw klachten erger maken of andere problemen geven.

• Meestal begint u met paracetamol.
  Dit heeft geen of weinig bijwerkingen.
• Als dat niet genoeg helpt, kunt u ook een pijnstiller zoals ibuprofen, naproxen of diclofenac nemen (een NSAID).
  Dit zijn goede pijnstillers, maar ze zijn niet voor iedereen geschikt en kunnen vervelende bijwerkingen geven. Bespreek met uw arts of u ze kunt gebruiken. En zo ja, hoe vaak en hoe lang.
• Helpt dit ook niet genoeg? En is uw pijn zo erg dat u bijna niets meer kunt doen? Dan kunt u soms een sterke pijnstiller krijgen. Die neemt u op vaste tijden. Bespreek dit met uw arts.
  Sterke pijnstillers helpen goed tegen de pijn, maar kunnen erg vervelende bijwerkingen geven. U krijgt deze pijnstillers daarom zo kort mogelijk. Daarna gaat u ze steeds minder gebruiken, totdat u weer bent gestopt.
• Als u op vaste tijden sterke pijnstillers neemt, kunt u soms toch nog ineens heftige pijn hebben. Dat heet doorbraakpijn.
  Bij doorbraakpijn krijgt u pijnstillers die snel en kort helpen. Die neemt u alleen als het nodig is. U gebruikt ze naast de pijnstillers die u op vaste tijden neemt.

Heeft u problemen met uw lever of nieren (gehad)? Of bent u 70 jaar of ouder? Dan kunt u sommige pijnstillers beter niet of niet te veel nemen. Uw arts vertelt u welke pijnstillers u mag nemen en hoe vaak.

Neem de medicijnen zoals uw arts u verteld heeft. Neem niet meer of minder. Het is belangrijk dat u de medicijnen elke dag op vaste tijden neemt. Zo zorgt u ervoor dat er steeds pijnstiller in uw lichaam zit. De kans is dan kleiner dat u toch nog pijn krijgt.

Vertel het meteen aan uw arts als u bijwerkingen heeft. Stop niet ineens met de medicijnen, bespreek dit met uw arts.

Medicijnen om zenuwpijn bij kanker minder te maken

Gewone pijnstillers helpen niet goed bij zenuwpijn. U krijgt dan andere medicijnen, zoals:

• medicijnen zoals pregabaline of gabapentine
• medicijnen zoals amitriptyline, nortriptyline of duloxetine

Deze medicijnen zijn niet geschikt voor iedereen. Uw arts bespreekt met u wat er mogelijk is in uw situatie.

Neem de medicijnen zoals uw arts u verteld heeft. Neem niet meer of minder.

Het is belangrijk dat u de medicijnen elke dag op vaste tijden neemt. Zo zorgt u ervoor dat er steeds medicijnen in uw lichaam zitten. De kans is dan kleiner dat u toch nog pijn krijgt.

Vertel het meteen aan uw arts als u bijwerkingen heeft. Stop niet ineens met de medicijnen, bespreek dit eerst met uw arts.

Behandeling bij depressie, angst of slaapproblemen bij kanker

Door uw ziekte kunt u zich boos, somber en angstig voelen. U kunt ook problemen krijgen, bijvoorbeeld met uw relatie of werk. Door die gevoelens en problemen slaapt u misschien minder goed. En door dit alles voelt u vaak meer pijn.

Een psycholoog, maatschappelijk werker of geestelijk verzorger kan helpen. Met gesprekken en oefeningen leert u beter om te gaan met uw gevoelens en problemen.

U kunt misschien ook medicijnen krijgen als u depressief of angstig bent, zoals amitriptyline of duloxetine. Hierdoor gaat u zich mogelijk beter voelen, waardoor u minder pijn voelt. Bespreek dit met uw psycholoog.

Mensen die slecht slapen, voelen meer pijn. Kijk bij adviezen om beter te slapen.

Als de adviezen niet helpen, dan kunt u soms tijdelijk een slaapmiddel krijgen om beter te slapen. Bespreek dit met uw arts.

Zenuwen uitzetten bij ernstige pijn bij kanker

Als u ernstige pijn blijft houden, dan kunt u soms een behandeling krijgen waarbij 1 of meer zenuwen worden uitgezet. Dit gebeurt met een prik. Daarna voelt u op die plek minder of geen pijn meer. Dit heet een zenuwblokkade.

Uw arts bespreekt met u of u deze behandeling kunt proberen. Het verschilt per persoon hoe goed deze behandeling helpt.

Mogelijke bijwerkingen zijn een lage bloeddruk en duizelig zijn.

Als u bloedverdunners slikt, moet u daar meestal tijdelijk mee stoppen voor deze behandeling.

Wie behandelt mij als ik pijn bij kanker heb?

Bij uw behandeling krijgt u hulp van verschillende zorgverleners. Naast artsen en verpleegkundigen zijn dat bijvoorbeeld een fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog, maatschappelijk werker of geestelijk verzorger.

Soms helpt een speciaal pijnteam u. Hierin zitten verschillende specialisten. Samen met u kijken zij welke behandeling het best bij u past.

Bij pijn die niet meer weg gaat (chronische pijn) kan uw arts u doorsturen naar een arts die veel weet over leren omgaan met pijn bij kanker (een revalidatie-arts).

Hoe gaat het verder bij pijn bij kanker?

Bij veel mensen maakt een behandeling de pijn minder. Of helpt de behandeling om beter om te gaan met de pijn. Adviezen kunnen ook helpen.

Als u medicijnen krijgt tegen pijn, dan blijft u deze vaak lange tijd gebruiken. Samen met uw arts kijkt u wel regelmatig of u misschien minder kunt gebruiken.

Vertel het altijd meteen aan uw arts als uw pijn verandert of ineens erger wordt. Vertel het ook als uw behandeling niet goed helpt of als u last krijgt van bijwerkingen.

Als uw arts denkt dat het nodig is, onderzoekt hij of zij u opnieuw. Misschien krijgt u meer of minder medicijnen, of andere medicijnen.

Behandeling bij pijn bij kanker in de laatste fase van uw leven

In de laatste fase van uw leven is het goed om na te denken over uw wensen voor zorg en behandeling. Praat erover met de mensen om u heen en schrijf uw wensen op.
Uw arts is er voor u. U kunt alles bespreken. Bijvoorbeeld over hoe en waar u wilt sterven. Of over uw vragen en angsten.

U heeft in deze laatste fase misschien veel pijn. Pillen slikken gaat vaak niet meer goed. Daarom krijgt u meestal medicijnen via een pleister of een infuus. Dit zijn vooral sterke medicijnen, zoals fentanyl en morfine.

Vaak ligt u een groot deel van de dag in bed. Als u beweegt, gaat dit vaak langzaam om de pijn niet erger te maken.

Uw arts of verpleegkundige zal u rustig en voorzichtig helpen. Bijvoorbeeld als ze u wassen of in een andere houding leggen. Vooraf krijgt u vaak extra medicijnen, zodat deze bewegingen zo min mogelijk pijn doen.

Als u erg veel pijn heeft, kan uw arts u medicijnen geven waarvan u gaat slapen. Dit heet palliatieve sedatie.

Als u in slaap bent, kunt u onrustig zijn. Zonder dat u het merkt, kunt u bijvoorbeeld kreunen of uw gezicht fronsen. Mensen om u heen denken misschien dat u veel pijn heeft. Dat hoeft niet zo te zijn. Als zij zich zorgen maken, kunnen zij het met de arts of verpleegkundige bespreken.

De arts en verpleegkundigen letten goed op u als u niet lang meer te leven heeft. Als ze denken dat u erg in de war raakt of erg veel pijn heeft, veranderen ze uw medicijnen. Zo kunt u zo rustig mogelijk sterven.

Misschien is uw pijn of verdriet zo heftig dat u wel eens denkt dat u niet meer wilt leven. Bespreek dit dan met uw arts en de mensen om u heen. U kunt erover nadenken of u de arts wil vragen om een einde te maken aan uw leven. Dit heet euthanasie.

Wanneer bel ik bij pijn bij kanker?

Spoed: bel direct uw arts als u zo veel pijn heeft dat u het niet meer volhoudt.

Bel uw arts ook als u pijn heeft en 1 of meer van deze klachten:

• U heeft koorts (38 graden of hoger).
• Uw huid is rood, dik of warm.
• U voelt zich erg ziek.

Meer informatie over pijn bij kanker

• Meer informatie en contact met mensen die ook pijn bij kanker hebben: kanker.nl

We hebben deze tekst gemaakt met:

• de richtlijn voor specialisten over pijn bij patiënten met kanker
• de richtlijn voor huisartsen over pijn