OLVG
Medische informatie

Voedingsadvies bij ondervoeding : dieet met meer energie en eiwit

Als u ziek bent, kan het moeilijk zijn om genoeg te eten. Hierdoor kunt u afvallen. Uw lichaam krijgt dan te weinig energie en voedingsstoffen. Dat heet ook wel ondervoeding. Met een dieet met meer energie en eiwit krijgt u meer voedingsstoffen binnen. Dit helpt om goed te kunnen herstellen.

: op deze pagina snel naar

Over ondervoeding Goede voeding Gebruik voldoende eiwitten en calorieën Drink voldoende
Blijf in beweging Neem extra vitamines en mineralen Tips als u weinig zin heeft om te eten
Hoeveelheid eiwit in uw voeding Nuttige websites Contact
Betrokken afdeling
Diëtetiek   Bekijk team

Over ondervoeding

Door ondervoeding bij ziekte wordt uw conditie slechter en krijgt u minder spieren. U herstelt minder goed van een ziekte of operatie. Ook mensen met overgewicht kunnen ondervoed zijn.

U kunt ondervoed zijn in de volgende situaties:

  • u bent in 1 maand 3 kilo of meer afgevallen
  • u bent in 6 maanden 6 kilo of meer afgevallen
  • u eet veel minder dan normaal
  • u heeft laag gewicht in verhouding tot uw lengte

Het is belangrijk om u regelmatig te wegen. Weeg uzelf elke week op hetzelfde moment en op dezelfde weegschaal, bij voorkeur zonder kleding of elke keer met dezelfde kleding. Uw gewicht kan elke keer een halve tot een hele kilo anders zijn. Dat is normaal.

Goede voeding

Als u ziek bent, heeft uw lichaam extra voedingsstoffen nodig. Bijvoorbeeld om wonden te genezen, spieren te behouden en ervoor te zorgen dat u minder snel infecties krijgt. Een dieet met meer energie en eiwit zorgt dat u sneller herstelt en vermindert de kans op complicaties.

Wat u zelf kunt doen

  • Eet elke 2 tot 3 uur iets kleins.
  • Kies voor volle producten zoals volle melk, yoghurt en roomboter
  • Gebruik producten met veel eiwit zoals vlees, vis, vleesvervangers, eieren, kaas en peulvruchten.
  • Drink minimaal 1,5 liter per dag.
  • Beweeg elke dag, bijvoorbeeld door een korte wandeling te maken.

Gebruik voldoende eiwitten en calorieën

Eiwit is nodig voor uw spieren, organen, bloed en voor het genezen van wonden. 
U vindt eiwit in vlees, vis, kip, ei, peulvruchten, vleesvervangers, noten, kaas, melk en producten met melk.

Calorieën geven energie aan uw lichaam. Ze zijn belangrijk om het goede gewicht te houden. Calorieën zitten bijvoorbeeld in boter, olie, noten, kaas en volle melkproducten.

Drink voldoende

Volg de instructie van uw arts of diëtist. Meestal moet u minimaal 1,5 liter per dag drinken. Kies voor dranken met calorieën of eiwit, zoals:

  • melk
  • chocolademelk
  • karnemelk
  • yoghurtdrank
  • smoothies

Water, thee of koffie zonder suiker, limonade zonder suiker en bouillon geven wel een vol gevoel, maar bevatten geen eiwit en calorieën. Neem hier weinig van als u weinig trek heeft.

Blijf in beweging

Beweging helpt om spieren te behouden. Gebruik uw bed om tijdens de nacht te slapen en zo min mogelijk overdag. Eet bij voorkeur aan tafel en maak korte wandelingen. Zo blijft uw conditie beter.

Neem extra vitamines en mineralen

Als u weinig eet kunt u extra vitamine of mineralen gebruiken. Dit is een aanvulling en geen vervanging van goede voeding. Overleg met uw diëtist welke vitamines of mineralen voor u geschikt zijn.

Extra vitamine D

Vitamine D is belangrijk om spieren goed te laten werken, en om stevige botten te behouden. Het lichaam maakt vitamine D uit zonlicht. Sommige mensen hebben extra vitamine D nodig.

De volgende mensen hebben extra vitamine D nodig:

  • Vrouwen tot en met 49 jaar met een donkere huidskleur en/of onvoldoende in de zon: 10 microgram
  • Vrouwen van 50 tot en met 69 jaar: altijd 10 microgram
  • Vrouwen van 70 jaar en ouder: altijd 20 microgram
  • Mannen tot en met 69 jaar met een donkere huidskleur en/of onvoldoende in de zon: 10 microgram
  • Mannen van 70 jaar en ouder: altijd 20 microgram

U kunt vitamine D kopen bij de apotheek en bij een drogist. Kies voor vitamine D3. Vaak zijn de tabletten goedkoper bij de drogist dan bij de apotheek. Tabletten van de apotheek en de drogist werken even goed.

Tips als u weinig zin heeft om te eten

  • Eet kleine porties verdeeld over de dag.
  • Begin uw maaltijd met eiwitrijke producten zoals vlees, vis of eieren.
  • Voeg boter of room toe aan uw eten.
  • Kies vloeibare voeding zoals soep, pap, vla en smoothies.
  • Gebruik dubbel beleg op uw brood.
  • Rust even uit voor de maaltijd als u moe bent.
  • Laat iemand anders voor u koken als u de geur van eten niet prettig vindt.  
  • De temperatuur van eten en drinken heeft invloed op de smaak. Warme gerechten hebben een sterkere smaak dan koude gerechten. Probeer uit op welke temperatuur gerechten het beste smaken. Bijvoorbeeld  direct uit de koelkast, op kamertemperatuur, heel warm of juist iets afgekoeld.
  • Zorg voor afleiding tijdens het eten, zoals lezen en televisiekijken. Zo let u minder op de smaak.
  • In  plaats van een standaard warme maaltijd kunt u een maaltijdsalade, een maaltijdsoep of stamppot proberen.
  • Bij vermoeidheid kan een kant en klare maaltijd handig zijn.

Hoeveelheid eiwit in uw voeding

product gram eiwit
1 bolletje brood met beleg tijdens lunch OLVG 9
1 portie gerookte of gestoomde zalm of makreel voor 1 snee brood, 40 g 8
1 gekookt of gebakken ei 7
1 glas salade tijdens lunch OLVG 7
1 muselibol, 50 g 6
1 wit of bruin bolletje brood of 1 krentenbol, 50 gram 5
1 portie kaas 5
1 glas soep tijdens lunch OLVG 4
1 portie notenpasta of 100% pindakaas, 15 gram 4
1 snee brood, roggebrood, volkoren, wit, bruin, muesli, krentenbrood 3
1 portie pindakaas, 15 gram 3
1 portie muesli 3
1 portie smeerkaas 20+, huttenkase, cottagecheese, ricotta, 25 gram 3
1 portie vleeswaren, 15 gram 3
1 portie vleessalade, vissalade of eiersalade, 20 gram 2
1 portie hummus of groentespread, 20 gram 1
1 portie vegetarische vleeswaren, 15 gram 1
1 knäckebröd, ontbijtkoek, beschuit 1
1 portie zoet beleg 0
1 portie plantaardige kaasvervanging, 20 gram 0
1 portie boter, margarine of halvarine 0

 

product gram eiwit
 water, thee en koffie 0
limonalde, frisdrank en vrichtensap 0
bouillon 0

product gram eiwit
1 schaaltje vruchtenmoes energie- en eiwitverrijkt, van Boermarke, OLVG 4
1 portie fruit, fruitmoes, compote of gewelde pruimen 1

product gram eiwit
1 klein bord warme maaltijd met vis, in OLVG 9
1 klein bord warme maaltijd met vlees, in OLVG 17
1 klein bord warme maaltijd vegetarisch, in OLVG 17
1 portie stukjes seitan, 75 gram 23
1 portie vis, 100 gram 23
1 portie vlees of kip, 100 gram 20
1 portie tempeh, 100 gram, niet bereid 19
1 portie tofu, 100 gram, niet bereid 13
1 portie vleesvervanging, zoals falafel, kipstukjes, vega gehakt, groenteburger, 100 gram 12
1 opscheplepel peulvruchten, zoals bonen, kapucijners,  kikkererwten, linzen, 50 gram 4
1 opscheplepel volkoren pasta 4
1 opscheplepel witte pasta, witte rijst, zilvervlies rijst,  couscous, bulgur, quinoa 2
1 kleine gekookte aardappel,1 opscheplepel aardappelpuree, 50 gram 1
1 opscheplepel groente, 50 gram 1
1 sauslepel jus of saus 0

product gram eiwit
1 schaaltje magere kwark naturel, IJslandse yoghurt, of plantaardig alternatief voor  kwark, verkrijgbaar bij Albert Heijn 14
1 schaaltje volle kwark 11
1 schaaltje plantaardig alternatief voor kwark, van Alpro 9
1 schaaltje eiwitrijke pap, in OLVG 9
1 schaaltje vruchtenkwark of Griekse yoghurt 0% 9
1 pakje plantaardige zuiveldrink, sojadrink naturel ongezoet, 250 ml 8
1 schaaltje Griekse yoghurt 10% vet 7
1 glas shake/smoothie, in OLVG, gemiddeld 7
1 schaaltje sojayoghurt 7
1 glas melk, karnemelk, chocolademelk, yoghurtdrank, sojadrink, erwtendrink 5
1 schaaltje nagerecht, in OLVG, gemiddeld 5
1 schaaltje sojavla, Alpro, in OLVG 4
1 glas plantaardige zuiveldrink, amandelmelk, rijstmelk, haverdrink ongezoet 1

 

product gram eiwit
1 flesje Nutridrink compact protein 18
1 flesje eiwitrijke medische drinkvoeding 17 tot 20
1 zakje Prosource no carb 15
1 flesje Nutridrink Plantbased (vegan), of Nutridrink compact 12
1 flesje energierijke medische drinkvoeding, middel eiwit 11 tot 12
1 flesje Nutridrink diasip 10
1 flesje Nutridrink juicy style 8

 

product gram eiwit
1 schaaltje HP caramel pudding, 200 g 22
1 flesje Melkunie Proteinshake, 200 ml 20
1 schaaltje HP duovla (Zuivelhoeve), 150 g 15
1 schaaltje naturel magere kwark (Boermarke) 15
1 schaaltje magere vruchtenkwark (Boerkmarke) 13
1 schaaltje eiwitrijke vla (Zuivelhoeve) 11
1 kaasreepje, 40 g 10
1 schaaltje Eetgemak Energie- en eiwitverrijkte soep 8
1 bakje tonijnsalade (Fano) 7
1 pakje chocolademelk, 200 ml 7
1 zakje notenmix, 30 g 6
1 zoete of hartige middag snack van OLVG, gemiddeld 6
1 bakje eiersalade (Fano)  5
1 sandwich cheese tomato basil 5 

 

product gram eiwit
1 portie Proteinedrank of Proteine toetje, 150 tot 250 ml 20 tot 35
1 (kleine) portie kibbeling, 100 g 19
1 maatschep eiwitpoeder, diverse merken 15 tot 20
1 haring 12
1 eiwitrijke reep, gemiddeld 10
1 schaaltje sojaboontjes, edamame, 100 g 7
2 eetlepels pompoenpitten of zonnebloempitten 6
1 handje ongezouten noten, 20 g 5
1 handje geroosterde kikkererwten 3

Nuttige websites

Contact

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vraag aan de polikliniek via MijnOLVG of per e-mail. Op werkdagen kunt u ook bellen. 

Polikliniek Diëtetiek
020 510 85 04 (op werkdagen van 08.30 tot 16.00 uur)
dietetiek@olvg.nl

De informatie op deze pagina is afkomstig van de afdeling Diëtetiek van OLVG. Laatst gewijzigd: