Rusteloze benen : slecht slapen door onrustige benen

Wat zijn rusteloze benen?

Bij rusteloze benen voel je onrust in je benen: je moet bewegen om het vervelende gevoel weg te krijgen.

Rusteloze benen zijn niet gevaarlijk. Het is ook geen klacht van een erge ziekte. Het kan wel heel vervelend zijn.

Wat merk je bij rusteloze benen?

Bij rusteloze benen heb je een vervelend gevoel in je benen als je rustig zit of ligt. Je moet je benen dan even bewegen. Dan gaat dat vervelende gevoel weg.

De klachten zijn in bed in de avond en nacht het ergst. Daardoor slaap je slecht. Je kunt overdag moe of slaperig zijn.  
's Avonds kun je rusteloze benen hebben als je stil moet zitten, bijvoorbeeld in de bus of in de bioscoop.  
In je slaap schoppen je benen soms vanzelf.

Waardoor krijg je rusteloze benen?

Waar rusteloze benen door komen, is niet duidelijk. Dit weten we wel:

• Door sommige medicijnen kunnen de klachten beginnen of erger worden. Bijvoorbeeld door medicijnen tegen depressie en medicijnen tegen psychose.
• Oudere mensen hebben het vaker. Ook zwangere vrouwen hebben het misschien vaker. Verder hebben mensen het misschien vaker als ze erge nierproblemen hebben.
• Vaak hebben ook andere mensen in de familie rusteloze benen.

De klachten worden misschien erger door:

• roken
• alcohol
• koffie
• overgewicht
• weinig bewegen

Adviezen bij rusteloze benen

De volgende adviezen kunnen helpen om de klachten minder te maken:

• Stop met roken.
• Drink geen koffie.
• Drink geen alcohol.
• Beweeg genoeg overdag.
• Ga niet actief sporten vlak voordat je gaat slapen.

Slaap je slecht? Kijk wat je nog meer kunt doen om beter te slapen.

Medicijnen bij erge rusteloze benen

Volg je de adviezen een paar maanden, zoals geen alcohol en koffie? En hou je toch erge klachten waar je veel last van hebt? En ben je niet zwanger? 
Dan kun je met je huisarts bespreken of je medicijnen wilt proberen. De huisarts kan je ook naar de neuroloog doorsturen voor deze medicijnen.

Dit zijn medicijnen tegen epilepsie. Ze heten pregabaline of gabapentine. Ze helpen misschien tegen rusteloze benen.

• Bijwerkingen die mensen vaak krijgen: hoofdpijn, duizelig en slaperig zijn.
• Heel soms zijn er erge bijwerkingen, zoals verslaafd worden, gedachten aan zelfmoord, een erge huidziekte of een hartritme-stoornis.
• Er is een kans dat de rusteloze benen erger worden. Vooral als je de medicijnen lang gebruikt. 
  Je kunt dan ook klachten krijgen in andere delen van je lichaam. Ze kunnen ook eerder op de dag beginnen of heftiger worden.

Beslis je met je huisarts dat je een medicijn tegen epilepsie gaat slikken? Dan zijn dit de adviezen:

• Slik elke dag 1 pil. Doe dat 2 tot 3 uur voordat je gaat slapen.
• De eerste week dat je dit medicijn slikt, mag je niet autorijden.
• Bespreek na een paar weken met je huisarts hoe het gaat. 
  Zijn je klachten minder en heb je weinig bijwerkingen? Dan kun je het medicijn 3 tot 6 maanden slikken. 
  Zijn je klachten niet genoeg minder na 1 week? En heb je weinig bijwerkingen? Dan kan de huisarts je sterkere pillen geven. Je mag dan weer een week niet autorijden.

Sommige mensen mogen geen medicijnen tegen epilepsie. Dan kun je met je huisarts of neuroloog bespreken of je een ander medicijn wilt proberen. Dit zijn medicijnen tegen de ziekte van Parkinson. Bijvoorbeeld ropinirol of pramipexol.

• Ook deze medicijnen helpen misschien tegen rusteloze benen.
• Bijwerkingen die mensen vaak krijgen: misselijk, duizelig en slaperig zijn.
• Heel soms zijn er erge bijwerkingen, zoals verslaafd worden of opeens in slaap vallen.
• Er is een kans dat de rusteloze benen erger worden. Vooral als je de medicijnen lang gebruikt. Je kunt dan ook klachten krijgen in andere delen van je lichaam. Ze kunnen ook eerder op de dag beginnen of heftiger worden. 
  De kans dat je deze ergere klachten krijgt is groter dan bij medicijnen tegen epilepsie.
• Je mag geen autorijden in de eerste dagen dat je het medicijn slikt.
• Zijn je klachten minder en heb je weinig bijwerkingen? Dan kun je het medicijn 3 tot 6 maanden slikken.

Hoe gaat het verder met rusteloze benen?

Rusteloze benen blijven meestal terugkomen. Vaak zijn er ook periodes dat het beter gaat en je er minder last van hebt.

Heb je de rusteloze benen in je zwangerschap? Dan heb je er na de bevalling vaak geen last meer van.

Wanneer bellen bij rusteloze benen?

Maak een afspraak met je huisarts in deze situaties:

• Je volgt de adviezen een paar maanden en hebt nog veel klachten.
• Je denkt dat je rusteloze benen hebt door je eigen medicijnen.
• Je wilt hulp bij stoppen met roken of stoppen met alcohol.

Slik je medicijnen tegen rusteloze benen, maak dan een afspraak in deze situaties:

• Je hebt erge bijwerkingen.
• Je wilt stoppen met de medicijnen. Stop niet opeens zelf.
• Je klachten worden na 6 weken niet minder door de medicijnen. Of je krijgt juist meer klachten.
• Je slikt je medicijnen 6 maanden. Je bekijkt dan samen met je huisarts of je steeds minder medicijnen kunt gebruiken en stoppen.

Meer informatie over rusteloze benen

Voor contact met andere mensen die rusteloze benen hebben: Stichting Restless Legs.

Over deze tekst

We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over slaapproblemen.

Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt. 
Lees wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.