Hoge bloeddruk : meer kans op hartziekten en vaatziekten

Wat is je bloeddruk?

Bloeddruk is de druk in je bloedvaten. Hoe hoog die druk is, verschilt per moment. Dit komt door het kloppen van je hart:

• Als je hart klopt, knijpt het samen. Zo gaat je bloed je lichaam in. De druk in je bloedvaten wordt dan hoger. Als de druk het hoogst is, is dat de bovendruk.
• Daarna ontspant je hart. Dan is de druk in je bloedvaten lager. Dat heet de onderdruk.

Je bloeddruk is lager als je rustig zit en je ontspannen voelt. Als je hard rent of veel stress hebt, is de bloeddruk hoger.

De cijfers die bij je bloeddruk horen, zijn 2 getallen. Het eerste is de bovendruk. Het tweede is de onderdruk.

Een voorbeeld van een normale bloeddruk terwijl je rustig zit is: bovendruk 130 en onderdruk 85.

Wat is een hoge bloeddruk?

Je hebt een hoge bloeddruk als je bovendruk 140 of hoger is. Vaak is de onderdruk dan ook hoger, maar dat hoeft niet altijd. 
Je bloeddruk kan wisselen. Daarom is het belangrijk dat je de bloeddruk vaker meet of laat meten. Zo weet je of de bloeddruk steeds te hoog is of niet.

Ben je ouder dan 70 jaar? Dan heb je een hoge bloeddruk als je bovendruk vaak 150 of hoger is.

Hoge bloeddruk

Hoe meet je de bloeddruk?

Heb je 1 keer een te hoge bloeddruk gemeten? Dan moet je vaker meten om te weten of je bloeddruk echt te hoog is.

Je huisarts of de praktijkondersteuner meet je bloeddruk een paar keer achter elkaar. De eerste keer ook aan allebei je armen. Vaak moet je later terugkomen om je bloeddruk nog een keer te laten meten. Zo weet je of je bloeddruk te hoog blijft.
Je huisarts of de praktijkondersteuner kan je ook vragen om een half uur te gaan liggen op een onderzoeksbank. Daarna wordt je bloeddruk nog een keer gemeten.

Soms is de bloeddruk de ene keer hoger en de andere keer weer lager. Je kunt dan met je huisarts of praktijkondersteuner afspreken dat je de bloeddruk thuis zelf meet, een week lang. Met je thuis-metingen kan je huisarts beter bekijken of je een hoge bloeddruk hebt.

Kijk verder bij zelf thuis je bloeddruk meten als je wilt weten hoe je zelf moet meten.

Je kunt ook van de huisarts of praktijkondersteuner een bloeddrukmeter meekrijgen naar huis. Die bloeddrukmeter meet dan 24 uur lang automatisch elk half uur of elk uur de bloeddruk. De volgende dag kom je terug om alle metingen te bekijken.
Het is belangrijk dat je rustig zit of ligt als de bloeddrukmeter gaat meten. Beweeg ook je arm en vingers niet. Zo meet de meter je bloeddruk het best.

Welke onderzoeken doet de huisarts of praktijkondersteuner?

Als je een te hoge bloeddruk hebt, is het belangrijk om te weten hoe groot je risico is op een ziekte van hart en bloedvaten.

Daarom doet je huisarts of de praktijkondersteuner nog extra onderzoeken:

• bloed prikken
  Dat is om te weten hoe goed je nieren werken en hoe hoog je bloedsuiker en je cholesterol zijn.
• je plas onderzoeken
  Dat is om te weten of je nieren goed werken. Als je nieren slechter werken heb je vaak een groter risico op een ziekte van hart en bloedvaten.

Klachten bij een hoge bloeddruk

Je merkt meestal niets van een hoge bloeddruk. Het geeft meestal geen klachten.

Alleen bij een heel hoge bloeddruk kun je duizelig zijn, wazig zien, hoofdpijn hebben of overgeven.

Waar komt een hoge bloeddruk door?

Meestal is het niet duidelijk waardoor je precies een hoge bloeddruk hebt. Als andere mensen in je familie er last van hebben, heb je meer kans dat je het ook krijgt.

Ook hierdoor heb je meer kans op een hoge bloeddruk:

• roken
• te zwaar zijn
• veel alcohol drinken
• weinig bewegen
• ouder worden
• veel zout eten
• veel drop eten
• medicijnen, zoals sommige pijnstillers (ibuprofen, naproxen, diclofenac) of hormonen die ontstekingen remmen (prednison)
• de pil slikken
• heel soms: een ziekte zoals een nierziekte

Is een hoge bloeddruk gevaarlijk?

Als je bloeddruk opeens heel hoog is, heb je meer kans op een hartaanval of een beroerte. Dat is vooral zo als je bovendruk opeens hoger is dan 200 of je bovendruk hoger dan 180, en je hebt daar klachten bij, zoals hoofdpijn, slecht zien of misselijk zijn.

Als je bloeddruk jarenlang te hoog is, heb je een groter risico op een ziekte van hart en bloedvaten. Bijvoorbeeld:

• pijn op de borst (hartkramp)
• nierschade
• etalagebenen
• hartaanval
• beroerte

Niet iedereen met een hoge bloeddruk krijgt deze ziektes. Het risico wordt wel groter als er meer dingen zijn die dat risico groter maken. Bijvoorbeeld:  

• roken
• hoog cholesterol
• diabetes (suikerziekte)
• nierschade
• reuma
• te weinig bewegen en sporten
• ongezonde voeding
• overgewicht
• stress

Kijk voor meer informatie bij ziektes van hart en bloedvaten. Je huisarts kan uitzoeken hoe groot je risico is.

Adviezen bij een hoge bloeddruk

Met gezonder leven kan je bloeddruk lager worden.

Als je rookt, is stoppen met roken het belangrijkst. Want roken geeft veel schade aan je hart en bloedvaten. Ook ergens zijn waar andere mensen roken is slecht.
Vraag hulp om te stoppen. Want de kans dat je stopt is het grootst als je hulp krijgt van een stoppen-met-roken-coach, de praktijkondersteuner of de huisarts.

Zorg dat je genoeg beweegt. Beweeg 2 en een half uur of meer per week actief. Bijvoorbeeld wandelen, fietsen of zwemmen. Je mag ook heel actief sporten, bijvoorbeeld hardlopen, voetballen, fitness, dansen of een vechtsport.

Probeer minder te zitten. Doe je vooral zittend werk? Ga vaker staan. Of loop elk half uur even rond.

Ben je te zwaar? Probeer dan af te vallen. Misschien kun je meedoen aan een leefstijl-programma. Je leert gezond eten, gezond bewegen en je gedrag veranderen, waardoor je de gezonde gewoontes volhoudt. Je huisarts of praktijkondersteuner kan je er meer over vertellen.

• Eet en drink gezonder.
• Eet zo weinig mogelijk zout. Zet bijvoorbeeld geen zout op tafel en gebruik het niet tijdens het koken. Kies zoveel mogelijk voor andere smaakmakers, zoals (verse) kruiden.
• Ook kun je beter geen drop eten. Drink ook niet veel zoethout-thee. In drop en zoethout zit een stof die de bloeddruk hoger maakt (glycyrrizine).
• Drink geen alcohol. Drink je wel alcohol, doe het dan niet elke dag en niet meer dan 1 glas alcohol per dag.

Heb je veel stress? Kijk dan naar hoe het komt. Je huisarts kan je daarbij helpen.
Probeer de stress minder te maken.

Wel of geen medicijnen bij een hoge bloeddruk?

Medicijnen zijn niet altijd nodig bij een hoge bloeddruk. Dat hangt af van je risico.

Je huisarts of praktijkondersteuner kan vertellen of medicijnen bij jou nodig zijn. Dat is meestal zo als je dit hebt:

• een heel groot risico op een ziekte van hart en bloedvaten 
  Bijvoorbeeld omdat je al een ziekte van hart en bloedvaten hebt gehad. Of omdat je ernstige nierschade hebt.
• diabetes en nierschade of op andere plekken in je lichaam schade door de diabetes
  Bijvoorbeeld schade aan de zenuwen in je voeten of de bloedvaatjes in je ogen.
• een groot risico op een ziekte van hart en bloedvaten 
  Bijvoorbeeld doordat je ook rookt en een hoog cholesterol hebt.
• een bovendruk hoger dan 180

Als je medicijnen slikt, blijft het belangrijk om gezond te leven.

Hoe gaat het verder bij een hoge bloeddruk?

Je komt regelmatig bij je huisarts of praktijkondersteuner. Hoe vaak dat is, hangt af van je bloeddruk. En van je risico om een ziekte van hart en bloedvaten te krijgen.

Meet je zelf je bloeddruk en lukt dat goed? En is je gemiddelde bloeddruk goed door de behandeling? Dan kun je voortaan zelf je bloeddruk 1 keer per maand meten.
Je schrijft de getallen op een formulier. Kijk bij zelf je bloeddruk meten wat goede bloeddrukken zijn. En wanneer je je huisarts moet bellen.

1 keer per jaar maak je een afspraak om je risico op een ziekte van hart en bloedvaten nog eens met je huisarts te bespreken. Vaak moet je je bloed laten prikken voordat je op de afspraak komt. Neem je lijstje met bloeddrukken mee.

Wanneer bellen als je een hoge bloeddruk hebt?

Bel direct 112, de huisarts of de huisartsen-spoedpost in deze situaties:

• Je hebt pijn op je borst.
• Je hebt opeens veel pijn tussen je schouders.
• Je bent erg benauwd.
• Je hebt een verlamde arm of een verlamd been, een scheve mond of je kunt opeens niet goed meer praten.

Bel dezelfde dag je huisarts of de huisartsen-spoedpost in deze situaties:

• Je meet een bovendruk hoger dan 180 en je hebt er klachten bij zoals hoofdpijn, erg duizelig zijn of benauwd zijn.
• Je bovendruk is hoger dan 200 en dat is hoger dan je gewend bent.
  Je hebt de bloeddruk op 1 dag vaker gemeten en de bovendruk blijft zo hoog.
• Je bovendruk is lager dan 90.

Maak een afspraak met je huisarts of bel met je huisarts of de praktijkondersteuner in deze situaties:

• Je bovendruk is tussen 180 en 200 en dat is hoger dan je gewend bent.
• Je bovendruk is een week lang tussen 160 en 180. En dat is hoger dan je hebt afgesproken.
• Je bloeddruk is een maand lang hoger dan je hebt afgesproken met de huisarts of de praktijkondersteuner. Maar lager dan 160.
• Je bovendruk is een week lang lager dan 110, maar hoger dan 90.

Meer informatie over een hoge bloeddruk

Kijk hier voor informatie over bloeddruk-meters: Hartstichting.