Glaucoom : beschadiging van de oogzenuw

Wat is glaucoom?

Bij glaucoom is er schade aan je oogzenuw doordat de oogdruk te hoog is. Hierdoor kun je steeds minder goed je omgeving zien.

Soms is bij glaucoom de oogdruk normaal. Dit heet normale-druk-glaucoom. 

Glaucoom komt veel voor: ongeveer 2 van de 100 mensen boven de 45 jaar hebben glaucoom.

Glaucoom ontstaat meestal langzaam en kan steeds erger worden. Je hebt glaucoom meestal aan allebei je ogen.

Heel soms heeft iemand acuut glaucoom. Dit is zeldzaam. De oogdruk is opeens heel hoog. Dit geeft heftige klachten. Zoals hoofdpijn, misselijk zijn en overgeven, wazig zien en een rood en pijnlijk oog. Acuut glaucoom heb je bijna altijd maar in 1 oog tegelijk.

Wat merk je van glaucoom?

Bij deze soort glaucoom heb je de eerste jaren meestal geen klachten. Je ziet niet meer alles, maar je merkt dat zelf niet. Dit komt doordat je hersenen de dingen aanvullen die je niet meer ziet. 
Bij de meeste mensen wordt glaucoom ontdekt bij een oogonderzoek voor een andere klacht. Of omdat glaucoom in de familie voorkomt.

Door glaucoom ga je steeds minder van je omgeving zien. Dit heet ook wel je gezichtsveld. Het midden van wat je ziet, blijft nog lang goed. Daarom kun je bijvoorbeeld vaak nog wel goed lezen. Door een kleiner gezichtsveld kun je bijvoorbeeld deze klachten krijgen: 

• Je stoot vaker ergens tegenaan of je gooit dingen om.
• Je ziet alleen goed wat recht voor je is. En je ziet de dingen naast je minder goed.
• Je ziet slechter bij weinig licht. Bijvoorbeeld bij autorijden in de avond of nacht.

Bij acuut glaucoom is je oogdruk veel te hoog. Dit is zeldzaam. Je kunt dan deze klachten hebben:

• heftige pijn in en rond 1 oog
• 1 oog is rood en dof
• wazig zien met 1 oog
• hoofdpijn, misselijk zijn, overgeven

Heel soms kan glaucoom ervoor zorgen dat je blind wordt. 

Wie hebben een grotere kans op glaucoom?

In deze situaties heb je een grotere kans om glaucoom te krijgen:

• Je hebt een hoge oogdruk.
• 1 of meer van je ouders, grootouders, broers, zussen of kinderen hebben glaucoom.
• Je bent ouder dan 40 jaar.
• Jij bent geboren in Afrika of Azië. Of 1 van je ouders is hier geboren, of allebei je ouders.
• Je bent erg bijziend.
  Je ziet dan van veraf niet goed en draagt een min-bril.
• Je bent erg verziend.
  Je ziet dan van dichtbij niet goed en draagt een plus-bril.
• Je gebruikt bepaalde medicijnen.
  Zoals prednison, zalven voor je huid of oogdruppels met steroïden.

Welke onderzoeken krijg je om te weten of je glaucoom hebt?

Bij de oogarts krijg je deze onderzoeken:

• oogdruk meten
  De oogarts meet hoe hoog je oogdruk is.
• onderzoek van je oogzenuw
  De oogarts kan je oogzenuw bekijken met een oog-scan. Dit onderzoek heet een OCT-scan. Je kijkt op een scherm naar een kruis dat licht geeft. Dit onderzoek doet geen pijn.
• onderzoek hoeveel je van je omgeving ziet
  Dit heet ook wel een gezichtsveld-onderzoek. Hiermee is te zien hoe goed je je omgeving ziet. En dus niet alleen de dingen die recht voor je zijn.
  Bij het onderzoek komen er lichtjes op een rond scherm. Als je een lichtje ziet, druk je op een knop.

Behandeling van glaucoom

Je krijgt een behandeling om de oogdruk te verlagen. Ook bij normale-druk-glaucoom is dat vaak nodig.

Samen met je arts kies je welke behandeling het beste bij je past:

• oogdruppels
• een behandeling met een sterke lichtstraal (laser) 
• operatie

Je kunt verschillende behandelingen tegelijk of na elkaar krijgen.

Leven met glaucoom

Glaucoom kan veel gevolgen hebben voor dingen die je elke dag doet:

• Meedoen in het verkeer is moeilijker.
• Je bent eerder moe, omdat alles waarbij je moet kijken meer moeite kost.
• Meestal heb je in het donker het meeste last, omdat je slechter ziet bij weinig licht. Je kunt je dan misschien minder veilig voelen. Bijvoorbeeld als je in het donker over straat loopt, fietst of autorijdt.

Als je steeds minder van de omgeving kunt zien, kan dat problemen geven bij autorijden. Vraag je oogarts of je nog mag blijven autorijden. Bij je rijbewijs vernieuwen heb je een verklaring nodig dat je veilig kunt rijden met glaucoom.  

Er zijn organisaties met informatie over hulp bij de dingen die je elke dag doet. Bijvoorbeeld de Oogvereniging, Bartiméus en Visio. Hier vind je ook tips en adviezen over hoe je kunt omgaan met minder goed zien. Bijvoorbeeld door dingen in je huis aan te passen. Zoals je werkplek of het licht in je huis.

Heb je meer hulp nodig om te leren omgaan met slecht zien? Je oogarts kan je doorsturen naar een revalidatie-centrum voor een cursus of een training.

Hoe gaat het verder bij glaucoom?

Je krijgt de rest van je leven controles bij de oogarts. Meestal 1 of 2 keer per jaar. Dat hangt af van hoe erg je glaucoom is en hoe goed de behandeling werkt.

Bij een controle krijg je meestal 2 onderzoeken om te zien of je glaucoom erger wordt:

• een onderzoek van je oogzenuw (OCT-scan)
• een onderzoek waarbij wordt gecontroleerd hoeveel je van je omgeving ziet (gezichtsveld-onderzoek) 

Is je glaucoom op tijd ontdekt en werkt de behandeling goed? Dan blijf je meestal goed zien. Je merkt dan niets of bijna niets van glaucoom. Je blijft de oogdruppels gebruiken en op controle komen. 

Is bij jou glaucoom pas later ontdekt? Of werkt de behandeling niet goed genoeg? Er is dan een kans dat je steeds slechter gaat zien. Heel soms kunnen mensen blind worden van glaucoom. 
Je oogarts bekijkt of je behandeling aangepast kan worden. Bijvoorbeeld andere oogdruppels of een andere behandeling met een sterke lichtstraal (laser) of operatie.

Wanneer bellen bij glaucoom?

Bel direct je huisarts, de huisartsen-spoedpost of je oogarts als je 1 of meer van deze klachten krijgt: 

• heftige pijn aan 1 oog
• 1 rood oog
• ineens wazig zien met 1 oog
• hoofdpijn of misselijk zijn of overgeven

Je hebt dan misschien acuut glaucoom. Hierbij is de oogdruk heel erg hoog. Dit is zeldzaam. Je hebt dan direct behandeling nodig om te zorgen dat je niet meer schade aan je oogzenuw krijgt. 

Maak op werkdagen een afspraak met je oogarts als het druppelen met oogdruppels niet goed lukt. Of als je steeds slechter gaat zien.

Ga terug naar de apotheek als je andere oogdruppels hebt gekregen dan die op het recept van de oogarts staan.