Fototherapie bij een pasgeboren baby : behandeling thuis bij geelzucht

Veel baby's krijgen enkele dagen na de geboorte een gele huid. Dit komt vaak voor bij een te vroeg geboren baby. Ook een voldragen baby kan een gele huid krijgen.  

Tijdens de zwangerschap worden er veel rode bloedcellen door de foetus aangemaakt. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof. Doordat de foetus in verhouding meer rode bloedcellen heeft dan moeder, kan het zuurstof makkelijk aan de rode bloedcellen binden. Doordat de uw baby na de geboorte zelf ademt, zijn er niet meer zoveel rode bloedcellen nodig. Het lichaam breekt een deel van deze bloedcellen dan af.

Bij deze afbraak komt het stofje bilirubine vrij. Bilirubine is een gele galkleurstof. De lever zorgt ervoor dat bilirubine het lichaam verlaat. De lever heeft tijd nodig om dit proces op gang te laten komen. Hierdoor kan de bilirubine zich gaan opstapelen. De huid en het oogwit van uw baby kleuren dan geel. Soms is de baby suf en drinkt de baby slechter.

Mogelijke oorzaken

Na de geboorte is er een verhoogde afbraak van de rode bloedcellen. Daardoor stijgt de hoeveelheid bilirubine. Door de volgende oorzaken kan de hoeveelheid bilirubine ook stijgen:

• bloedgroep baby en moeder is verschillend
• verminderde leverfunctie
• te weinig vocht
• infectie of ziekte
• onbekende oorzaak

Een te hoog bilirubine kan schadelijk zijn voor de hersenen. Daarom is het nodig de bilirubine soms te controleren. Als de hoeveelheid te hoog is een behandeling nodig.

Onderzoek

Een bilirubinebepaling via de huid toont aan of het bilirubinegehalte in het bloed te hoog is. Als het bilirubinegehalte te hoog is, is bloedafname nodig voor onderzoek. De kinderarts bespreekt met u of uw baby een behandeling met fototherapie krijgt.

• Als uw baby een te hoog bilirubinegehalte heeft, is behandeling noodzakelijk. De behandeling is een vorm van lichttherapie. Dit heet ook wel fototherapie. Door het licht verandert de bilirubine en kan het via de ontlasting en urine het lichaam verlaten.
• De behandeling met fototherapie gebeurt via een matrasje met een speciale lamp.  Dit matrasje heet een biliblanket. U krijgt van het ziekenhuis een biliblanket in bruikleen. U moet tekenen voor ontvangst van de biliblanket.
• De duur van de fototherapie hangt af van de hoeveelheid bilirubine en hoe snel deze daalt. Gemiddeld duurt de behandeling 1 tot 3 dagen.
• U komt iedere dag met uw baby naar het ziekenhuis voor controle van het bilirubinegehalte. Dit gebeurt via bloedafname bij uw baby. Van de arts of verpleegkundige krijgt u hierover dagelijks informatie.
• Als het bilirubinegehalte voldoende is gedaald, kunt u stoppen met de fototherapie. Na het stoppen van de fototherapie volgt nog 1 keer controle van het bloed. Soms is het nodig om opnieuw te starten met fototherapie.

Uw baby ligt tijdens de fototherapie op de biliblanket in het eigen wiegje, ledikant of box . Uw baby ligt alleen met een luier aan op de biliblanket zodat een groot deel van de huid het licht kan opvangen. Het licht kan schadelijk zijn voor de ogen. Om de ogen te beschermen, draagt uw baby een stoffen brilletje tijdens de fototherapie.

Installeren biliblanket

De verpleegkundige legt uit hoe u thuis omgaat met de biliblanket. In het ziekenhuis kunt u ook even oefenen. Bekijk ook het filmpje: biliblanket thuis.

Verzorgen van de biliblank

• Houd de biliblanket schoon met een vochtige doek. U krijgt ook reservehoes.
• Wees voorzichtig met het verplaatsen van de biliblanket. De glasvezelkabel is kwetsbaar. Zorg dat er geen knik in de gasvezelkabel komt.

Voeden en verzorging

• Laat uw baby zo veel mogelijk op de biliblanket liggen.
• U kunt de biliblanket oppakken zodat u uw baby kunt voeden zoals u gewend bent. Uw baby krijgt dan tijdens de voeding ook fototherapie.
• U kunt uw baby een paar keer per dag ongeveer 30 minuten van de biliblanket afnemen. bijvoorbeeld tijdens het verschonen. Het brilletje mag dan even af.
• Voldoende voeding is tijdens de fototherapie belangrijk. Soms is bijvoeden naast de borstvoeding nodig. Extra voeding zorgt voor snellere afvoer van de bilirubine.

Het is niet nodig de biliblanket mee te nemen als u op controle komt in het ziekenhuis.

• Door de fototherapie krijgt uw baby soms een lichte verkleuring van de huid op de rug. Dit is normaal. Op de huid van de rug verdwijnt de bilirubine sneller door het liggen op de biliblanket.
• Tijdens de fototherapie mag u uw baby niet insmeren met babyolie, babylotion, vaseline of andere vette producten. Door het gebruik van deze producten tijdens de fototherapie kan de huid verbranden. U mag wel billendoekjes gebruiken of vaseline voor op de thermometer.
• Het is belangrijk om de temperatuur van uw baby in de gaten te houden. Omdat uw baby alleen een luier draagt, kan de lichaamstemperatuur te veel dalen. Door een warme kruik kan de lichaamstemperatuur van uw baby te veel stijgen waardoor de baby begint te zweten. Bespreek daarom altijd de temperatuur van uw baby met de kraamverzorgende. Uw kraamverzorgende kan u informeren en advies geven. 

• Als het bilirubinegehalte van uw baby goed is, kunt u stoppen met de fototherapie. De arts van afdeling Kindergeneeskunde neemt dan telefonisch contact met u op.
• Uw baby kan nog steeds een beetje geel zien. Dat is niet schadelijk als het bilirubinegehalte goed is.
• Als u borstvoeding geeft, kan het langer duren voordat de gele kleur helemaal weg is. Dit kan tot 4 weken duren. 

Na alle controles brengt u de biliblanket binnen 48 uur weer terug naar de afdeling.

• U heeft iedere dag contact met afdeling Kindergeneeskunde over de bloeduitslag en het behandelplan van die dag. De zorgverlener vraagt ook hoe het gaat met uw baby. Als u vragen heeft, kunt u bellen met het Anna Paviljoen.
• Een hoog bilirubinegehalte maakt uw baby soms suf. Uw baby kan hierdoor slechter gaan drinken. Als uw baby suf is en slechter drinkt, neem dan direct telefonisch contact op.