Hoe ga je om met de diagnose borstkanker?

Na de diagnose kanker voelt het vaak alsof je in een achtbaan bent beland. ‘Eigenlijk zit je in de overlevingsstand,’ aldus oncologieverpleegkundige Carla. ‘Veel mensen voelen zich in de tijd rond de diagnose en behandeling een soort van verdoofd. Ruimte om te verwerken wat je is overkomen heb je niet. De klap komt meestal na de behandeling. Je voelt logischerwijs eerst opluchting als de behandeling klaar is. Maar daarna volgt een periode waarin de emotionele verwerking vaak pas echt begint. Het is een tijd waarin veel vrouwen zich afvragen: ‘Wat heeft borstkanker met me gedaan?’, ‘Wat wil ik nu in het leven?’ of ‘Word ik weer helemaal de oude’?’ 

Psycholoog Bianca: ‘Tegelijk voelt het voor mensen in je omgeving juist vaak of alles weer bij het oude is. Je krijgt minder vaak de vraag hoe het met je gaat. Terwijl jij nog met de gevolgen van de behandeling kampt. Vaak vooral met vermoeidheid.’

Een pittige tijd, waarin je jezelf herontdekt. Wat kan hierbij helpen? Carla en Bianca geven 10 tops voor tijdens en na de behandeling van borstkanker:

1 - Praat met mensen die belangrijk voor je zijn

Bianca: ‘Het ligt misschien voor de hand, maar praat over borstkanker en wat het met je doet. Dat vindt niet iedereen makkelijk, maar het brengt je vaak veel als je open bent over hoe je je voelt. Waar ben je bang voor? Waar denk je over na? Waar heb je behoefte aan? Dat maakt het voor anderen makkelijker om je emotioneel te geven wat je nodig hebt.’

2 - Heb je kinderen? Wees dan eerlijk over hoe het met je gaat

Carla: ‘Wees zo eerlijk mogelijk over de situatie. Anders gaan kinderen dingen zelf invullen, of denken ze dat het door hen komt. Check achteraf wat ze begrepen hebben van wat je hebt verteld. Het is vaak makkelijker om met elkaar te praten tijdens een activiteit, bijvoorbeeld een wandeling of autorit. Dat voelt voor een kind minder heftig en natuurlijker. Geef ze de ruimte om zich te uiten. En laat weten dat ze altijd bij jou, je partner of iemand anders dichtbij terechtkunnen met vragen. Ook als ze verdriet hebben of bang zijn.’

Tips voor kanker in het gezin 

3 – Zoek afleiding in de dingen die je energie geven

Bianca: ‘Veel mensen zijn moe tijdens en na hun behandeling. Dan voelt het soms zwaar om dingen te ondernemen. Maar van sommige dingen krijg je ook weer energie. Bedenk wat jij fijn vindt om te doen en besteed daar je tijd en energie aan.’

4 – Probeer goed te eten en te bewegen

Carla: ‘Een gezonde leefstijl met genoeg bewegen en goede voeding helpt bij lichamelijk en emotioneel herstel. Kies iets wat je leuk vindt. Bijvoorbeeld wandelen met een vriend of vriendin of een rustige vorm van yoga of andere sport. Je kunt ook thuis oefeningen doen .

Waarom is bewegen goed voor je herstel? 
Voeding tijdens de behandeling 

5 – Je hoeft niet altijd positief te zijn

Bianca: ‘Het is oké om je verdrietig of somber te voelen. Dat mag er zijn en is normaal. Vechten tegen verdriet en somberheid kost alleen maar energie. Geef jezelf ruimte om te voelen wat je voelt. Wees lief en begripvol naar jezelf.’

6 – Hou je verwachtingen reëel

Carla: ‘Natuurlijk zou je het liefst morgen weer de oude zijn. Maar je lichaam heeft tijdens de behandeling ontzettend veel te verduren gehad. Gun jezelf tijd om te herstellen. Verwacht niet dat je morgen weer je oude zelf bent, lichamelijk en emotioneel. Hou je verwachtingen en doelen klein. Wees trots op wat je bereikt in plaats van teleurgesteld over wat (nog) niet kan.’ 

7 – praat met je partner over seks en intimiteit

Bianca: ‘Seks en intimiteit kan een beladen onderwerp zijn. Toch is het goed om te praten met je partner over wat je wel en niet wil. Misschien heb je geen behoefte aan seks, maar vind je het wel fijn om te knuffelen of dicht bij elkaar te zijn. Als je dit niet deelt, weet je partner dat niet. Die denkt dan misschien dat je liever even helemaal geen lichamelijk contact wilt. Dan kan je elkaar soms een beetje kwijtraken. Dat hoeft niet.’

8 – Hou zelf de regie waar kan

Carla: ‘Als je ziek bent moet je een hoop uit handen geven. Je bent overgeleverd aan de zorg van anderen en dat is heftig. Het helpt om de regie te pakken over de dingen waar je wel invloed op hebt. Bereid je voor op de gesprekken die je met je arts of verpleegkundige hebt bijvoorbeeld. Bedenk van tevoren welke vragen je wilt stellen. Neem het gesprek op, zodat je het thuis nog eens rustig terug kunt luisteren.’

Meer tips om de regie te houden. 

9 – Focus je op 1 stap tegelijk

Bianca: ‘Je behandeling en herstel bij borstkanker bestaat meestal uit meerdere stappen. Dat hele proces overzien is bijna niet te doen. Bekijk het stapje voor stapje. Kijk niet te ver vooruit. Is het even zwaar, leef dan van dag tot dag. Voel je je weer wat beter? Dan kun je weer meer naar de toekomst kijken.’ 

10 – Doe oefeningen om te ontspannen

Carla: ‘Er zijn oefeningen die je helpen te ontspannen, bewust te worden van je ademhaling en je lichaam weer opnieuw te voelen en begrijpen. Bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen, massages, mindfulness of yoga (nidra). Je kunt dit ook thuis doen, online of met een app op je telefoon. Bijvoorbeeld de app van House of Deep Relax of de Untire me-app. Je kunt ook ontspannen door kleine dingen die je voor jezelf doet. Je insmeren met een lekkere bodylotion bijvoorbeeld.’

Over Carla de Vries

Carla is gespecialiseerd (oncologie)verpleegkundige bij OLVG Oncologisch Centrum. Ze is als casemanager mammacare vast aanspreekpunt voor vrouwen met borstkanker. Ze begeleidt patiënten vanaf het moment dat ze een operatie krijgen en het eerste jaar daarna. Die kunnen met vragen over hun ziekte of behandeling altijd bij haar terecht.

Over Bianca Moorst

Bianca is klinisch psycholoog en seksuoloog NVVS bij OLVG Oncologisch Centrum. Zij staat mensen bij die psychische ondersteuning willen bij het verwerken van kanker en de behandeling. 

Lees ook:

Robin kreeg borstkanker: 'Ik kan nu zo genieten van kleine dingen'