OLVG
Overzicht nieuws

Diagnose teelbalkanker: 'snel handelen is belangrijk'

Foto van Elies Fransen van de Putte, Uroloog

Je staat onder de douche en voelt een knobbeltje in je teelbal. In Nederland overkomt het jaarlijks zo’n 900 mannen in de leeftijd tussen 18 en 40 jaar. En hoewel de behandeling van zaadbalkanker een relatief goede prognose heeft, staat het leven van de man op zijn kop. Uroloog Elies Fransen van de Putte: ‘Jonge mannen voelen zich vaak fit en sterk, de diagnose kanker past daar niet bij. Zelfs als ze na behandeling genezen zijn verklaard, moeten ze hun lijf opnieuw leren vertrouwen.’

Wat zijn de symptomen van teelbalkanker?

‘Teelbalkanker veroorzaakt meestal geen pijn. Het belangrijkste symptoom is een voelbare knobbel of verharding in de teelbal. Andere symptomen zoals pijn of zwelling van de balzak komen zelden tot nooit voor. Als je een knobbeltje voelt, is het belangrijk om direct naar de huisarts te gaan voor verder onderzoek.

Hoe wordt teelbalkanker behandeld?

‘Bij teelbalkanker is snel handelen belangrijk. Na het ontdekken van een knobbeltje volgt een echo, waarbij kan worden bevestigd of uitgesloten dat het om een tumor gaat. Blijkt het knobbeltje een tumor, dan volgt bloedonderzoek en een CT-scan, om te controleren op uitzaaiingen. Zonder uitzaaiingen volstaat de verwijdering van de teelbal. Zijn er wel uitzaaiingen, dan is aanvullende behandeling nodig en volgt een traject van chemotherapie, bestraling of aanvullende operaties.’

Vroeger moest een operatie binnen 24 uur na de diagnose plaatsvinden. Is dat nog steeds?

‘Niet meer binnen 24 uur, maar wel binnen enkele dagen. Teelbalkanker groeit snel en kan hierdoor snel uitzaaien. In tegenstelling tot andere kankersoorten bestaat er bij uitgezaaide teelbalkanker nog een aanzienlijke kans op genezing, maar dit wil je liever voor zijn. Omdat teelbalkanker vaak jonge mannen treft wordt vóór de operatie de gelegenheid geboden om spermacellen in te vriezen, zodat een eventuele kinderwens op een later moment nog in vervulling kan gaan.’

Wat zijn de prognoses bij teelbalkanker?

‘Er zijn twee typen teelbalkanker: seminoom en non-seminoom. Een seminoom is over het algemeen de gunstigere variant. Zelfs bij uitzaaiingen is de vijfjaarsoverleving meer dan 88 procent, zonder uitzaaiingen is dit 99 procent. De non-seminoom is minder gunstig omdat het een mix van agressievere varianten betreft. Afhankelijk van het type tumor en het stadium varieert de vijfjaarsoverleving bij uitzaaiingen tussen de 67 en 96 procent.’

Zijn er ontwikkelingen in de behandelmethoden die gunstig zijn voor de patiënt?

‘Een recente ontwikkeling is protonentherapie voor mannen met uitgezaaide teelbalkanker. Deze vorm van bestraling is veel nauwkeuriger dan reguliere radiotherapie en kan de uitzaaiingen gericht behandelen, terwijl het omliggende gezonde weefsel beter wordt gespaard. Dat betekent dat patiënten mogelijk minder bijwerkingen ervaren, zonder dat dit ten koste gaat van de effectiviteit van de behandeling.’

Klinkt wel als een emotionele achtbaan waar een man plotseling in belandt.

‘Teelbalkanker is psychisch zwaar. Het overkomt vaak jonge mannen, van wie het leven in een paar dagen tijd op zijn kop komt te staan. Het laten verwijderen van een bal is heftig, laat staan eventuele aanvullende behandeling met chemotherapie of bestraling. Ondersteuning van bijvoorbeeld het AYA-zorgnetwerk en oncologieverpleegkundigen helpt met het verwerken van de ziekte en het weer krijgen van vertrouwen in je lijf.’