Week van het Donorgesprek: ‘Wat je ook beslist, bespreek het met je naasten.’

Michal, waarom is er eigenlijk een Week van het Donorgesprek?

‘In het verleden was orgaandonatie vooral een kwestie van donors werven. Sinds 2020 staat iedere 18-plusser standaard als ‘geen bezwaar’ in het Donorregister dankzij de nieuwe donorwet. Dus nu ligt de focus van deze week op mensen te informeren en ze te vragen een bewuste, weloverwogen keuze maken. En natuurlijk om het onderwerp bespreekbaar te maken.’

Hebben de meeste mensen dan al hun keuze doorgegeven in het donorregister?

‘Je ziet inderdaad dat steeds meer mensen een keuze maken. In 2020, onder de oude donorwet, had minder dan de helft van de bevolking een eigen keuze ingevuld in het Donorregister. Nu is dat meer dan 75%. Dat is een goede ontwikkeling. Het aantal ja’s en nee’s is trouwens vergelijkbaar, respectievelijk 4,8 en 4,3 miljoen van de +- 14 miljoen mensen in het Donorregister. Minder dan een kwart staat op geen bezwaar, de rest heeft besloten dat hun familie het laatste woord heeft. Elke keuze is prima. Maar wat je ook beslist, het is belangrijk om het te bespreken met je naasten’

Waarom is het belangrijk om orgaandonatie te bespreken? Ik sta toch al in het donorregister?

‘Het is erg belangrijk dat je familie weet hoe je in het register staat. Orgaandonatie wordt nu besproken op een heel zwaar moment. De mogelijke donor is dan net overleden of komt binnenkort te overlijden, de nabestaanden hebben veel verdriet. Maar voor het doneren van organen en weefsels is tijd van belang. Dat kan onnodige spanning geven. Zorgverleners moeten er snel bij zijn. Terwijl de nabestaanden aan het rouwen zijn, moeten wij donatie bespreken. Dat gesprek is sowieso al moeilijk, zelfs als je familie op hoogte is van je wensen. Je wilt ze niet overvallen terwijl ze al in een verdrietige situatie zitten.’

Is jouw gesprek met de familie dan ook moeilijker?

‘Ja. Ik merk dat, welke keuze de overledene ook gemaakt heeft, het gesprek veel soepeler verloopt als de familie op de hoogte is. Zeker bij ‘geen bezwaar’. Want anders krijgt de familie twijfels. ‘Was het laksheid, of had hij echt geen bezwaar’. Ze denken dan na over dit soort zaken. Het verwerken van het overlijden wordt ook moeilijker hierdoor.’

Duidelijk, het is dus belangrijk om het onderwerp te bespreken. Heb jij tips over hoe je het gesprek begint?

‘Dat vind ik een moeilijke vraag. Het blijft natuurlijk een zwaar onderwerp. Niemand denkt graag na over zijn of haar dood. De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) heeft op haar website enkele vragen en tips voor een goed gesprek. Bijvoorbeeld vragen als ‘of het mogelijk is om afscheid te nemen van iemand die heeft gedoneerd’ en tips als ‘tijd nemen voor het gesprek zodat je naar elkaar kunt luisteren’.  Het belangrijkste vind ik dat je open moet zijn over je wensen, wat je keuze ook is. En dan helpt het als je zelf weet wat de mogelijkheden zijn. Zo weten mensen bijvoorbeeld vaak niet dat je kan kiezen om sommige organen wel en andere niet te doneren. En mensen sluiten zichzelf vaak uit vanwege gezondheidsredenen of geloofsovertuiging. Terwijl donatie vaak toch kan. Dus, praat erover!’