‘We moeten zuinig en kritisch omgaan met antibiotica’

Waarom is er een speciaal antibioticateam in het ziekenhuis?

‘Veel mensen denken dat er voor elke infectie genoeg soorten antibiotica zijn om de bacterie te bestrijden, maar dat is helaas niet zo. Er komen steeds minder opties, omdat bacteriën resistent worden. Een patiënt die gedurende zijn leven al veel antibiotica heeft gekregen, draagt veel resistente bacteriën bij zich. Bij een volgende infectie ontstaat de kans dat er geen enkele antibiotica meer aanslaat en dat we als zorgverleners tegen de muur staan. Dat willen we voorkomen.’

Dat klinkt heel serieus. 

‘Zeker. Maar het goede nieuws is dat artsen in Nederland weinig antibiotica voorschrijven. Juíst omdat we er zuinig en kritisch op zijn. In veel andere landen is het heel normaal dat je bij de huisarts direct een kuur krijgt voorgeschreven. Zonde, want het lichaam kan zelf veel oplossen. Neem oorontsteking: veel kinderen kunnen hier zelf bovenop komen, zonder antibiotica. Hetzelfde geldt voor blaasontsteking bij jonge vrouwen: dit kan ook spontaan genezen.’

Geldt dat ook als je echt ziek wordt en koorts hebt?

‘Nee, daar kijken we als zorgverleners heus naar. Maar als je bij de huisarts binnenkomt en zegt: “Ik heb een beetje last van mijn keel en wil morgen graag aan het werk”, dan krijg je geen antibiotica. Je zou er misschien wel bij geholpen zijn, maar bij een volgende infectie krijg je dan te maken met een vervelendere bacterie, die moeilijker te bestrijden is.’

In Nederland zegt 10 procent van de mensen allergisch te zijn voor penicilline, een soort antibiotica. In werkelijkheid blijkt maar 1 procent allergisch te zijn. Hoe zit dat?

‘Klopt. Het kan wel zijn dat 10 procent een allergische reactie heeft gehad, maar als deze niet heftig was, dan is de kans klein dat je deze opnieuw krijgt. En soms is het een bijwerking van de kuur, geen allergie. Daarom gaan wij altijd direct naar een patiënt toe als we in het dossier lezen dat hij allergisch is. Het is namelijk zonde als je onterecht een alternatieve antibiotica moet voorschrijven, die minder goed werkt of meer bijwerkingen heeft.’ 

Kunnen mensen die veel resistente bacteriën bij zich dragen deze ook overdragen aan anderen?

‘Ja, je bacteriële flora deel je met elkaar. Vooral met de mensen met wie je samenwoont. In het ziekenhuis willen we uiteraard voorkomen dat patiënten die veel resistente bacteriën bij zich dragen naast een patiënt komen te liggen die een antibioticakuur krijgt. Bacteriën die niet gevoelig zijn voor die antibiotica zullen overspringen en informatie delen. In OLVG is de afdeling Infectiepreventie hier heel scherp op.’

Kan een patiënt ook thuis zijn kuur afmaken?

‘Zeker. Dat gebeurt nu al en zal in de toekomst steeds vaker gebeuren. Patiënten die snel opknappen kunnen met een mobiel infuus naar huis. Dit is een soort handtas met heupcassette, waardoor patiënten heel mobiel zijn. Dit betekent niet dat we de patiënt loslaten: we houden regelmatig contact en voeren ook controles uit op de poli die ons antibioticateam draait. Dit is belangrijk, anders is de kans groot dat een patiënt opnieuw ziek wordt en opnieuw moet worden opgenomen.’

Jullie klinken als team heel gedreven en enthousiast. 

‘Antibiotica is gewoon wel een heel mooi middel. Wat ons betreft een van de mooiste middelen die we hebben binnen de geneeskunde. Het maakt de overlevingskans van mensen veel groter. Het is daarom ook dankbaar om mee te werken. Als mensen hier binnenkomen met een fikse longontsteking, dan knappen ze dankzij antibiotica echt snel op. Binnen twee dagen lopen ze weer rond. Een wondermiddel. Daarom moet je er ook zuinig op zijn.’