Endometriose : erge buikpijn door slijmvlies buiten de baarmoeder

Wat is endometriose?

Op uw baarmoederwand zit slijmvlies. Dit slijmvlies groeit elke maand en gaat uw lichaam uit als u ongesteld wordt.

Bij endometriose zit er weefsel dat daarop lijkt ook buiten de baarmoeder, in uw buik. Het zit bijvoorbeeld op uw eierstokken, baarmoeder, buikvlies, blaas of darmen.

Endometriose komt vooral voor bij vrouwen van 20 tot 55 jaar. Artsen denken dat maximaal 10 van deze 100 vrouwen het heeft. Niet alle vrouwen met endometriose hebben klachten.
Soms komt het ook voor bij tieners of bij vrouwen na de overgang.

Wat merk ik bij endometriose?

Klachten kunnen zijn:

• heftige pijn onder in de buik als u ongesteld bent:
  • U kunt de pijn ook voelen in uw hele buik.
  • U kunt de pijn ook voelen in uw rug of benen.
  • Sommige vrouwen hebben altijd pijn. Niet alleen als ze ongesteld zijn.
• pijn tijdens vrijen
• darmkrampen of pijn bij poepen
• diarree of juist niet goed kunnen poepen
• branderig gevoel tijdens plassen
• schouderpijn
• moe zijn
• zwanger worden lukt niet

Bij tieners zijn de klachten meestal:

• heftige buikpijn
• misselijk zijn
• erge aanvallen van hoofdpijn (migraine)

De klachten kunnen de ene keer erger zijn dan de andere keer.

Sommige vrouwen hebben zo veel pijn dat ze hun gewone activiteiten niet meer kunnen doen, zoals werken of leuke dingen doen.
Andere vrouwen hebben weinig of geen klachten.

Hoe ontstaat endometriose?

Hoe endometriose ontstaat, weten we niet. We weten wel hoe de klachten kunnen ontstaan.

Het slijmvlies in uw baarmoeder wordt elke maand dikker. Dat is om de baarmoeder klaar te maken voor een zwangerschap. Als u niet zwanger wordt, dan laat het slijmvlies los en gaat het bloeden. Het bloed komt met wat slijm naar buiten via uw vagina. Dan bent u ongesteld.

De stukjes slijmvlies buiten de baarmoeder doen ongeveer hetzelfde:

• Ze worden elke maand eerst dikker en gaan dan bloeden.
• Het bloed kan niet naar buiten en kan op verschillende plekken rondom uw baarmoeder komen.
• Uw lichaam probeert dit op te ruimen.
  Dit geeft ontstekingen. Dit kan veel pijn geven.
  Het kan ook zorgen dat er littekens ontstaan. Of dat uw organen of delen daarvan ‘aan elkaar plakken’ (dit heet verkleven). Bijvoorbeeld bij uw eierstokken, darmen of blaas.

In sommige families komt endometriose vaker voor. Dat kan met erfelijke aanleg te maken hebben.

Wat kan ik zelf doen bij pijn als ik ongesteld ben?

Bij pijn als u ongesteld bent kunnen de volgende adviezen helpen:

• Zorg wanneer het kan voor rust en ontspanning.
• Leg een warme kruik op uw buik of onderrug. Of neem een warm bad.
• Als u ook pijn in uw rug heeft, kunt u met oefeningen uw onderrug ontspannen. Bijvoorbeeld de rug een paar keer hol en bol maken.
• Als iemand uw onderrug masseert, kan dat soms helpen tegen de pijn.

Schrijf in een pijndagboek hoe uw ongesteldheid gaat. Bijvoorbeeld in uw agenda of op uw telefoon.

Schrijf op:

• op welke dagen u ongesteld bent
• wanneer u de pijn heeft
• waar de pijn zit
• wat u doet tegen de pijn en of dat helpt
• of de pijn er ook is als u niet ongesteld bent
• of u ook andere klachten heeft, zoals hoofdpijn of misselijk zijn
• of u ook op andere momenten buikpijn heeft, zoals tijdens het vrijen

Wat kan de arts doen bij pijn als ik ongesteld ben?

Bij endometriose helpen deze adviezen vaak niet genoeg. Maak een afspraak bij uw huisarts als u veel last heeft van uw klachten.
Neem uw pijndagboek mee, als u dit heeft. Dit helpt om te bepalen of u misschien endometriose heeft.

Uw huisarts zal u eerst een paar vragen stellen. Daarna onderzoekt hij of zij meestal de binnenkant van uw vagina.
Bij tieners wordt dit onderzoek niet altijd gedaan.

U gaat liggen met uw benen uit elkaar. Dan brengt de huisarts een spreider in uw vagina. De huisarts kijkt eerst of hij of zij plekjes ziet rondom de ingang van uw baarmoeder.

Daarna haalt de huisarts de spreider uit uw vagina. Als u het goed vindt, gaat hij of zij daarna met twee vingers in uw vagina. Dit is om te voelen of er pijnlijke plekjes of bultjes zijn.

Als de huisarts denkt dat u endometriose heeft, kunt u nadenken over een behandeling.

Een medicijn met hormonen helpt vaak goed tegen pijn door endometriose, zoals de pil of het hormoonspiraaltje. Sommige van deze medicijnen zijn ook een voorbehoedmiddel.

Als dit niet genoeg helpt, dan stuurt de huisarts u door naar een arts in het ziekenhuis (gynaecoloog).
Ook als uw huisarts twijfelt of het wel endometriose is, kan hij of zij u doorsturen naar het ziekenhuis.

De arts in het ziekenhuis kan u verder onderzoeken met:

• een echo
  De arts maakt een echo van een deel van uw bekken. U krijgt een apparaatje in uw vagina dat de echo maakt. De arts kan daarmee organen bekijken, zoals uw vagina, baarmoeder en eierstokken.
• een MRI
• een kijkoperatie
  Een kijkoperatie om zeker te weten dat u endometriose heeft, is meestal niet nodig. Het is goed om te weten dat u ook zonder kijkoperatie een behandeling kunt krijgen.

Hoe gaat het verder bij endometriose?

Tijdens en net na een zwangerschap hebben sommige vrouwen met endometriose minder klachten.

Bij de meeste vrouwen zijn de klachten bijna helemaal weg na de overgang

Als u veel last heeft van uw klachten, dan kunt u een behandeling kiezen.

Meer informatie over endometriose

• Meer over endometriose, en contact met vrouwen die het ook hebben: de Endometriose Stichting

We hebben de volgende richtlijn voor artsen gebruikt om de informatie te maken:

• de Europese richtlijn voor gynaecologen Management of women with endometriosis
• de richtlijn voor huisartsen Dysmenorroe