Diabetes type 2 : suikerziekte, diabetes mellitus type 2

Video: diabetes type 2: wat doe ik eraan?

Wat is diabetes type 2?

Diabetes is een ander woord voor suikerziekte. Er zit te veel suiker (glucose) in uw bloed. 

Bij diabetes type 2 komt dit doordat cellen in uw lichaam niet goed reageren op insuline. Insuline is een hormoon. 

• Insuline zorgt ervoor dat cellen genoeg suiker uit het bloed halen. Bijvoorbeeld als u koolhydraten eet of drinkt, zoals brood, pasta, jam, koek of limonade.
• Als u diabetes type 2 heeft, gaat dat niet goed. Er blijft te veel suiker in het bloed. Dat is slecht voor uw lichaam. Als het lang duurt krijgt u schade aan bijvoorbeeld uw ogen, hart en nieren.  

Wat merk ik van diabetes type 2?

Vaak merken mensen niet dat hun bloedsuiker verhoogd is. 

Sommige mensen krijgen wel klachten, zoals:

• veel plassen
• dorst
• moeheid
• afvallen
• vaak blaasontsteking
• bij vrouwen: jeuk aan de schaamlippen
• bij mannen: vaak ontsteking van de eikel

Als u jarenlang te hoge bloedsuikers heeft, kunt u schade krijgen aan uw ogen, nieren, zenuwen en bloedvaten. U kunt dan klachten krijgen, zoals:

• slechter zien
• pijn en tintelingen in uw armen en benen
• minder gevoel in uw voeten
• wondjes aan uw voeten die slecht genezen
• problemen met lopen
• bij mannen: niet of moeilijk een stijve penis krijgen

Met diabetes heeft u ook meer kans op:

• ziekten van uw hart en bloedvaten, zoals een hartinfarct of een beroerte
• psychische klachten, zoals een depressie

Hoe ontstaat diabetes type 2?

Bij diabetes type 2 zijn de cellen in uw lichaam minder gevoelig geworden voor insuline. Er gaat dan niet genoeg suiker vanuit het bloed naar de cellen. Daardoor wordt de bloedsuiker te hoog.

• Dit kan gebeuren als u te zwaar bent.
• Erfelijkheid speelt ook een rol.
• Ook uw afkomst kan meespelen. 
  Als u van Hindoestaanse, Surinaamse, Marokkaanse of Turkse afkomst bent, heeft u meer kans op diabetes type 2.

Diabetes type 2 ontstaat meestal pas na het 40e jaar. Op jongere leeftijd komt het ook voor, vooral bij mensen die te zwaar zijn.

Hoe onderzoekt de huisarts of ik diabetes heb?

Om te kijken of u diabetes heeft, meet uw huisarts uw bloedsuiker.

U heeft diabetes als:

• uw nuchtere bloedsuiker op twee verschillende dagen 7 of hoger is
• uw nuchtere bloedsuiker op één dag 7 of hoger is en u klachten heeft
• uw bloedsuiker op één dag 11 of hoger is en u klachten heeft

Nuchter betekent: 's ochtends als u nog niets gegeten of gedronken heeft. 
Voordat u uw bloedsuiker laat prikken, mag u alleen water drinken.

Behandeling bij diabetes type 2

Gezonder leven is de eerste stap in de behandeling van diabetes type 2.  

• Je bloedsuiker kan omlaag gaan.
• Je kunt afvallen.
• Je voelt je fitter.
• Je bloeddruk kan omlaag gaan.
• Je hebt minder kans op ziektes van hart en bloedvaten, zoals een hartaanval of een beroerte.

Als je gezond leeft, kun je ervoor zorgen dat je geen medicijnen nodig hebt. Of dat je pas later medicijnen nodig hebt. 

• elke dag 3 gezonde maaltijden
• veel groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten en noten
• 1 keer per week vette vis, zoals haring, makreel of zalm
• weinig producten gemaakt van wit meel, zoals witbrood, koekjes en zoutjes
• als je vlees eet: kies dan het liefst onbewerkt wit vlees. Eet bijvoorbeeld een stukje kip. 
  Worst en vleeswaren horen niet bij goede voeding. Eet dit liever niet of af en toe.
• een paar porties melkproducten zonder suiker per dag, zoals yoghurt
• 1,5 tot 2 liter drinken per dag, liefst water, thee en koffie zonder suiker
• liever geen dranken waarin suiker zit, zoals vruchtensap en fris
• geen alcohol. Wil je toch alcohol drinken? Drink dan niet meer dan 1 glas alcohol per dag en liever niet elke dag. 

Lees meer tips over gezond eten bij diabetes type 2. 

• Is je gewicht goed? Beweeg dan een halfuur of meer per dag matig-intensief.
• Ben je te zwaar? Beweeg dan elke dag 1 uur matig-intensief.
• Bij matig-intensief bewegen is je hartslag sneller en adem je sneller dan als je rustig beweegt. Je kunt erbij gaan zweten.
• Voorbeelden zijn: stevig wandelen, fietsen of zwemmen. 
• Je mag ook gaan hardlopen of roeien, als dat lukt.
• Doe een activiteit of sport die goed bij jou past. En spreek af om samen met je partner of een vriend of vriendin te gaan bewegen. Dat is leuker. En je kunt het beter volhouden.
• Ga niet ineens heel veel bewegen, maar beweeg steeds iets meer.
• Een beetje extra bewegen is al goed voor je gezondheid. Neem bijvoorbeeld vaker de trap. Haal boodschappen op de fiets.
• Ga niet veel zitten. Vouw bijvoorbeeld de was op terwijl je staat. 

Lees meer tips over gezond bewegen. Of bekijk het filmpje.

Check hier of je te zwaar bent.

• Ben je te zwaar? Zorg dan dat je niet nog zwaarder wordt. En probeer af te vallen door gezond te eten en veel te bewegen.
• Afvallen is vaak lastig. Toch zijn er veel mensen bij wie het lukt. Een beetje afvallen is al goed voor je gezondheid. Bijvoorbeeld afvallen van 90 kilo naar 85 kilo.
• Je kunt misschien meedoen aan een leefstijl-programma. Je leert gezond eten, meer bewegen en hoe je dat kunt volhouden. Zo val je op een gezonde manier af. Je krijgt hulp van een leefstijl-coach, diëtist, fysiotherapeut en oefentherapeut. Je huisarts kan je doorsturen.  

Als je rookt, is het belangrijk dat je stopt met roken. Wil je stoppen met roken? Bespreek met je huisarts hoe je dit wilt doen. Je kunt hierbij de keuzetabel Stoppen met roken gebruiken.

Mensen met veel stress of slaapproblemen hebben een grotere kans op diabetes type 2.

• Zorg dat je genoeg ontspant.
• Doe iets aan de oorzaken van je stress.
• Kijk hoe je beter kunt slapen.

Mensen die jarenlang veel 's nachts werken, hebben een grotere kans op diabetes type 2.

• Zorg dat je gezond leeft als je vaak 's nachts werkt.

Medicijnen bij diabetes type 2

Het lukt niet altijd om alleen met gezond leven een goede bloedsuiker te krijgen. Soms heeft u ook medicijnen om uw bloedsuiker te verlagen nodig.

Samen met uw huisarts kijkt u welke medicijnen u het beste kunt gaan gebruiken. Dat heeft te maken met de rest van uw gezondheid:

• Heeft u geen ziekte van uw hart, bloedvaten of nieren?
  Dan gaat de behandeling meestal zo:
  • U krijgt meestal eerst pillen metformine.
  • Blijft uw bloedsuiker te hoog? Dan krijgt u er soms nog andere pillen bij (meestal gliclazide).
  • Is uw bloedsuiker dan nog steeds te hoog? Dan kan insuline spuiten of een ander derde medicijn nodig zijn.
• Heeft u wel een ziekte van uw hart, bloedvaten of nieren?
  Dan gaat de behandeling meestal zo:
  • U krijgt eerst een pil om suiker uit te plassen.
  • Blijft uw bloedsuiker te hoog? Dan krijgt u er metformine bij.
  • Is uw bloedsuiker dan nog steeds te hoog? Dan kan een spuit met bloedsuiker-verlager of een ander derde medicijn nodig zijn.

Ook als u medicijnen krijgt, is het belangrijk dat u gezond blijft eten en elke dag genoeg beweegt.

Heeft u een hoge bloeddruk of een hoog cholesterol? Dan kunt u daarvoor ook medicijnen krijgen.

Haal ieder jaar de griepprik. Door uw diabetes heeft u meer kans op gezondheidsproblemen als u de griep krijgt. Bijvoorbeeld een longontsteking.

Hoe gaat het verder met diabetes type 2?

Het is belangrijk dat u uw diabetes goed onder controle houdt.

U kunt zelf uw bloedsuiker controleren. Ook komt u regelmatig naar de huisartsenpraktijk voor controle. Meestal is de afspraak met de praktijkondersteuner.

• U komt meestal elke 3 maanden op de huisartsenpraktijk voor controle.
  Dan bespreekt u hoe het gaat.
• U krijgt adviezen over gezond leven met diabetes type 2. 
  Ook als u medicijnen voor diabetes gebruikt blijft gezond leven heel belangrijk.
• Wilt u uw voeding veranderen?
  Bespreek dat met een diëtist. Ook als u een speciaal dieet wilt volgen.
• U kunt vragen stellen over uw medicijnen.
  Als het nodig is, worden uw medicijnen aangepast.
• Gaat u vasten, bijvoorbeeld tijdens ramadan?
  Praat hier van tevoren over met uw huisarts of praktijkondersteuner.
• Werkt u vaak 's nachts?
  Bespreek met uw werkgever hoe u 's nachts zo gezond mogelijk kunt werken.
  De bedrijfsarts kan daar ook bij helpen.
• Gaat u op vakantie naar het buitenland?
  Praat hier van tevoren over met uw huisarts of praktijkondersteuner.
  Uw bloedsuiker kan veranderen, bijvoorbeeld:
  • door tijdsverschil
  • doordat het warmer of kouder is
  • door anders eten

U beslist samen met uw huisarts wat voor u het beste is. Het helpt om dit gesprek met uw huisarts goed voor te bereiden.

Meer informatie over diabetes type 2

• Contact met andere mensen met diabetes: Diabetesvereniging Nederland (DVN).
• Voor mensen met diabetes en hun zorgverleners: Diabetes Interactief Educatie Programma.
• Over leven met diabetes: voluitlevenmetdiabetes.nl.
• Over autorijden met diabetes: CBR.nl.

We hebben de informatie over diabetes gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over diabetes type 2.