Mireille Stelwagen is verpleegkundig onderzoeker bij de afdeling kindergeneeskunde en adviseur wetenschap en opleiden bij het Leerhuis.

Het proefschrift van Mireille beschrijft de infrastructurele veranderingen voor het Anna Paviljoen vanuit een model voor patiënt-empowerment. Specifiek richt het proefschrift zich op het concept Family Integrated Care (FICare). Met FICare worden ouders actief betrokken in de zorg voor hun kind tijdens een ziekenhuisopname. Ze worden niet als gast gezien op de afdeling, maar zijn onderdeel van het team en hebben hun eigen specifieke rol. In kwalitatieve studies zijn ouders bevraagd naar hun ervaringen met ouder empowerment binnen deze infrastructuur en wat dat voor hen betekende. 

Ouders ervaren de infrastructuur als een veilige, maar intensieve praktijkschool voor onafhankelijk ouderschap bij ontslag. Ook ervaren ze uitdagingen zoals machtsconflicten, slaaptekort en keuzestress. Ook is gekeken naar de manier van opleiden en coachen door het zorgpersoneel en naar wat hun ervaringen zijn met de nieuwe infrastructuur. Voor personeel betekende het dat zij zowel gunstige als bedreigende verschuivingen in hun professionele identiteit hebben ervaren.

Dit proefschrift onderschrijft het belang van kwalitatief onderzoek: ‘Wat werkt voor wie onder welke omstandigheden? Met kwalitatief onderzoek maak je dát inzichtelijk. We hebben zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek nodig voor wetenschappelijke onderbouwing van ons handelen.’ Mireille heeft op 17 januari 2023 succesvol haar proefschrift verdedigd. Lees ook het interview met Mireille in Wetenschap@OLVG.

Riccardo Cocchieri is cardiothoracaal chirurg, gespecialiseerd in minimaal invasieve chirurgie van de mitralisklep.

De mitralisklep is één van de vier hartkleppen. Zijn proefschrift beslaat een breed scala aan onderwerpen, waaronder de geschiedenis en evolutie van hartklep operaties en het toepassen van technologie. De huidige minimaal invasieve mitralisklep operaties bouwen voort op een techniek die al decennia bestaat. ‘Wat veranderd is in 100 jaar is de toegang, die zorgt dat door een kleine snede van ongeveer 4 centimeter, het mogelijk is om aan de binnenkant dezelfde operatie op dezelfde manier te kunnen doen’. ‘Als je iets moderner wil doen en wilt innoveren, moet je bedenken dat innovatie een learning curve heeft. 

Maar die learning curve moet niet gezien worden als experimenteren. Bij die learning curve hoort dus het registreren van data, onderzoek doen en continue checken dat wat je doet goed is.’ Daarom beschrijft het proefschrift de registratie van data als vereiste.

Het proefschrift heeft belangrijke en positieve resultaten opgeleverd voor deze operatietechniek. ‘Mijn methode werd door sceptici als gevaarlijk omschreven. Het tegendeel is nu bewezen.’ Op 5 juni 2024 heeft Riccardo succesvol zijn proefschrift verdedigd. In maart 2024 verscheen een mooi interview met Riccardo in het Wetenschap@OLVG.

Nicole van Veenendaal, voormalig arts-onderzoeker en arts-assistent op de afdeling Kindergeneeskunde, deed promotie-onderzoek naar ouderparticipatie in de zorg voor prematuur geboren kinderen (geboren voor een zwangerschapsduur van 37 weken) op de afdeling Neonatologie. 

Haar specifieke interesse en focus ligt daarbij op Family Integrated Care (FICare). Met FICare worden ouders actief betrokken in de zorg voor hun kind tijdens een ziekenhuisopname en wordt er actief gestreefd naar optimale ouder-kind nabijheid. Ouders worden niet als gast gezien op de afdeling, maar zijn onderdeel van het (zorg)team en hebben hun eigen specifieke en onvervangbare rol. De primaire onderzoeksvraag van het proefschrift van Nicole is of en hoe FICare kan leiden tot betere uitkomsten bij prematuur geboren kinderen en hun ouders. 

De resultaten uit het proefschrift laten zien dat ouderparticipatie in de zorg, zoals het concept FICare in OLVG ook wordt verleend, zorgt voor betere gezondheidsuitkomsten in de kinderen en een verbeterde mentale gezondheid voor hun ouders. Daarnaast worden belangrijke voorwaarden beschreven voor succesvolle ouderparticipatie, bijvoorbeeld op het gebied van ouder-professional communicatie en samenwerking.

Tijdens het onderzoek heeft Nicole actief patiënten betrokken bij de studies, iets waar momenteel veel aandacht voor is. ‘Het was voor mij een eye-opener patiënten niet alleen als onderwerp van mijn studie te zien, maar ook als partner’. Op 16 juni 2023 heeft Nicole van Veenendaal haar proefschrift succesvol verdedigd en momenteel is zij in opleiding tot kinderarts bij het Amsterdam UMC. 

Leontien Nijland is als promovendus werkzaam geweest bij de afdeling chirurgie. In het proefschrift van Leontien ligt de focus op het onderzoeken of maagverkleiningen uitgevoerd kunnen worden bij mensen met ernstig overgewicht.

Na een succesvolle pilotstudie, tijdens de coronapandemie, volgde er een groot cohortonderzoek naar de maagverkleining in dagbehandeling. Andere hoofdstukken in het proefschrift gaan over onderzoeken die hebben gekeken naar de effectiviteit van de maagverkleinende operaties in verschillende patiëntengroepen en op lange termijn. Tot slot heeft ze naar de zogenaamde ‘patient reported outcome measures’ gekeken. 

Het onderzoek heeft mooi resultaat opgeleverd, namelijk een nieuw klinisch zorgpad voor maagverkleiningen in dagbehandeling. Dit wordt nu ook toegepast in andere centra in Nederland en in andere landen. Er komen regelmatig mensen vanuit het buitenland kijken bij ons in OLVG, hoe dit hier is opgezet en hoe het zorgpad loopt.

Leontien heeft het doen van onderzoek naast het klinisch werk als erg waardevol ervaren: ‘Je wordt er gewoon een betere dokter en mens van.’ Op 1 december 2023 heeft Leontien haar proefschrift succesvol verdedigd en momenteel is zij in opleiding tot huisarts.

Patiënt- en familieparticipatie

In 2023 is een samenwerking tussen HvA, Amsterdam UMC en OLVG van start gegaan met de aanstelling van bijzonder lector Anne Eskes. De HvA heeft haar benoemd om een nieuw lectoraat Patiënt- en Familieparticipatie in de Klinische Zorg vorm te geven. 

Uit onderzoek blijkt steeds meer dat patiënt- en familieparticipatie leidt tot betere gezondheidsuitkomsten en meer tevredenheid bij patiënten, familie en verpleegkundigen. De onderzoekslijn van Anne Eskes richt zich volledig op dit onderwerp. Zij begeleidt verpleegkundig onderzoekers in opleiding in OLVG om hun onderzoek naar patiënt- en familieparticipatie uit te voeren. Voor verpleegkundigen is dit een unieke kans om via een combinatiefunctie door te groeien in OLVG.

Screenen op dementie bij laagopgeleide ouderen met een migratie-achtergrond

De afdelingen Geriatrie en Medische Psychologie hebben samen een onderzoekslijn naar zorg op maat voor laag opgeleide ouderen met een migratie-achtergrond. Een belangrijke onderzoekslijn voor OLVG door het brede aanbod aan culturen waar OLVG mee te maken heeft. 

Jaren geleden begon dit onderzoek met het ontwikkelen van een instrument om deze groep ouderen te kunnen screenen op dementie. Dit onderzoek heeft zich enorm verbreed, met onder andere ook nieuwe inzichten op het gebied van palliatieve zorg voor deze ouderen. Actueel onderzoek gaat over het gesprek dat met deze families gevoerd wordt over het reanimatiebeleid. Naast Jos van Campen en Miriam Goudsmit zijn ook Floor van Deudekom en Sara Beishuizen actief betrokken bij deze onderzoekslijn.

De complexe relatie tussen lichamelijke en mentale gezondheid

Birit Broekman sprak op 8 september 2023 haar oratie uit als bijzonder hoogleraar ziekenhuispsychiatrie. In haar oratie ging ze in op de complexe relatie tussen lichamelijke en mentale gezondheid en wat er nodig is om patiënten de juiste ondersteuning te bieden. 

Voor de juiste behandeling voor patiënten pleit Broekman voor geïntegreerde behandelingen die zich tegelijkertijd richten op de lichamelijke en psychische klachten van de patiënt. OLVG loopt voorop in het aanbod van zorg dat op deze manier wordt aangepakt. Voorbeelden van geïntegreerde poliklinieken zijn de POP (psychiatrie-obstetrie-pediatrie)-poli en MOPP (Multidisciplinaire Overgangs Problematiek)-poli in OLVG, waar naast de behandelingen veel onderzoek wordt gedaan naar het effect van deze manier van zorg.

Pizza & Wetenschap

Op 16 februari 2023 vond de eerste editie van ‘Pizza & Wetenschap’ plaats. Tijdens dit evenement proosten we op een nieuw jaar vol wetenschap en gaan we in gesprek over een specifiek thema dat onderzoekers aangaat. 

Het thema van de eerste editie was ‘De-implementatie van onnodige zorg’. We herkennen allemaal handelingen uit het dagelijkse werk waarvan we niet goed genoeg weten of ze zinnig en/of voldoende onderbouwd zijn. Hoe onderzoek je of deze zorg inderdaad onnodig is? En waar kun je tegenaan lopen als je deze zorg zou willen de-implementeren? Hierover presenteerde dr. Leti van Bodegom-Vos, assistant professor aan het LUMC en gespecialiseerd in de-implementatie van zorg. Daarnaast gingen we ook zelf aan de slag door te brainstormen over mogelijk onnodige zorg in ons eigen dagelijkse werk. We sloten af met pizza (of eigenlijk: piccolini’s) en een borrel!

Wetenschapsweek

Van 19 tot en met 22 juni stond wetenschap in de kijker in OLVG. 

Verspreid over de week waren er verschillende workshops te volgen. Op donderdag 22 juni werden er meerdere prijzen uitgereikt tijdens een feestelijke wetenschapsdag. De keynote presentatie van dit jaar werd gegeven door Dr. Sezer Karaoglu (Universiteit van Amsterdam) en ging over Artifical Intelligence (AI) in de (geestelijke) gezondheidszorg. Hij liet een aantal indrukwekkende toepassingen zien en benadrukte tevens dat AI de toegankelijkheid van zorg kan vergroten.

Onderzoeksprijs – Ariena Rasker, onderzoeker orthopedie, voor haar onderzoek naar het effect van intra-operatieve spoeling met chloorhexidine of povidonjodium op infecties bij heupprotheses.

Posterprijs – Petra van Baar, ANIOS en onderzoeker verloskunde/gynaecologie, voor haar onderzoek naar de psychologische impact voor vaders, bij de keuze over embryoreductie (vermindering van het meerling aantal) bij meerlingzwangerschappen.

Dr. Keeman publicatieprijs – Julia Noorduyn, onderzoeker orthopedie, voor haar publicatie over het effect van fysiotherapie tegenover een operatie van een degeneratieve meniscusscheur. Eervolle nominatie was voor Nicole van Veenendaal, voor haar publicatie over het effect van het ‘family integrated care’ zorgmodel op de mentale gezondheid van vaders bij te vroeggeboren baby’s. 

Descartesprijs – Inger Deijle, senioradviseur waardegedreven zorg, voor haar onderzoek over een beweegprogramma voor mensen die een TIA of klein herseninfarct hebben gehad en de invloed op cognitie.  

Mini-symposium verpleegkundig onderzoek

Op 15 november vond het mini-symposium Verpleegkundig Onderzoek plaats. Dit jaar was het thema: patiënt en familie als partners.

Het symposium werd afgetrapt met de keynote van bijzonder lector Anne Eskes en verpleegkundig onderzoeker Isha Verkaik. Ook ging het publiek in gesprek in vier verschillende, inspirerende parallelsessies over participatie van patiënten en familie. Ook werden de verpleegkundige afstudeerprijzen uitgereikt:

Juryprijs – Marijn Keuken, Acute Opname Afdeling, voor haar onderzoek naar blaasvulling voor het verwijderen van een kortdurende katheter en het effect daarvan op uitplassen, complicaties en tijd tot ontslag.

Publieksprijs – Jean-Paul Haack, Cardiothoracale Chirurgie, voor zijn onderzoek naar hoe je slaapkwaliteit van postoperatieve patiënten tijdens een verblijf op de IC kunt bevorderen.